Agam Suttani Satikam Part 15 Nishitha

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 14

पीठिका - [भा. १०]
चू. को कः । आतुरो रोगी । कलनं कालः, कलासमूहो वा कालः, तेण वा कारणभूतेन दव्यादिचउक्कयं कलिज्जतीति काल:- ज्ञायत इत्यर्थः । “को" कारसद्दाभिहाणेण य न कोइ कालाका- लोभिवारिजइ, यथान्यत्राप्यभिहितं -“को राजा यो न रक्षति” । मलो जस्स विजति तं मइलं अंबरं वत्थं । तस्स य मइलंबरस्स घोवणं प्रति कालाकालो न विद्यते । भणिया दिट्ठता । इयाणि दितितो अत्थो भन्नति एवं जति जइत्ति अब्भुवगमे । सव्वकम्मावगमो मोक्खो भन्नति । तस्स य हेउ कारणं-निमित्तमिति पज्जाया । ज्ञाये अनेन इति ज्ञानं । यद्येवमभ्युपगम्यते ज्ञानं कारणं भवति मोक्षस्यातो कालो तस्स अकालो वा कः कालः । तस्सेति तस्स नाणस्स अकालो वा मा भवतुत्ति वक्कसेसं ।
आयरियो भणति - सुणेहि चोदग! समयपसिद्धेहिं लोगपसिद्देहिं य कारणेहिं पञ्च्चाइज्जसि । [भा. ११] आहारविहारादिसु, मोक्खधिगारेसु काल अक्काले ।
ज दिट्टो तह सुत्ते, विजाणं साहणे चेव ।।
99
चू. आहारिज्झतीति आहारो । सो य मोक्खकारणं भवति । जहा तस्स कालो अकालो य दिट्ठो, भणियं च - " अकाले चरसि भिक्खू' - सिलोगो] विहरणं विहारो । सो य उडुबद्धे, न वासासु । अहवा दिवा, न रातो । अहवा दिवसतो वि ततियाए, न सेसासु । सो य विहारो मोक्खकारणं भवति । मोक्खहिगारेसुत्ति मोक्खकारणेसु अहवा मोक्खत्थं आहार-विहाराइसु अहिगारो कीरति । जहा जेण पगारेण दिट्ठो-उवलद्धो, को सो कालो अकालो य, तहा तेण पगारेण; सुत्तेति सुयनाणे, तंमिवि कालाकालो भवतीति वक्सेसं । किं च विज्जाणं साहणे चेव कालाकालो दिट्ठो । जहा काइ विज्जा कण्हचाउद्दसि - अट्ठमीसु साहिज्जति । अकाले पुण साहिज्ज्रमाणी उवघायं जणयति । तहा नाणं पिकाले अहिज्ज्रमाणं निज्जराहेऊ भवति, अकाले पुण उवघायकरं कम्मबंधाय भवति । तम्हा काले पढियव्वं, अकाले पढंतं पडिणीया देवता छलेज जहा
[भा. १२]
तक्कंकुडेणाहरणं, दोहि य धमएहिं होति नायव्वं । अतिसिरिमिच्छंतीए, थेरीए विनासितो अप्पा ||
चू. तक्कं उदसी, कुडो घडो, आहारणं दिट्टंतो । महुराय नयरीए एगो साहु पाओसिअं कालं घेत्तुं अइकंताए पोरिसी कालियसुयमणुवओगेण पढति । तं सम्मदिट्ठी देवया पासति । ताए चिंतिअं “मा एयं साहुमं पंता देवया छलेहिइ" तओ णं पडिबोहेमि । ताए य आहीरि-रूवं काउं तक्ककुडं घेत्तुं तस्स पुरओ “तक्कं विक्कायइ" ति घोसंती गतागताणि करेति । तेण साहुणा चिरस्स सज्झायबाधा यं करेतित्ति भणिया- “को इमो तक्कविक्कयकालो" ? तया लवियं- “तुब्भं पुण को इमो कालियरस सज्झायकालो ? " भणियं च
॥६॥
सूतीपदप्पमाणाणि, परच्छिद्दाणि पाससि ।
अप्पणो बिल्लमेत्ताणि, पिच्छंतो वि न पाससि ।
साहु उवाच - "नायं, मिच्छामिदुक्कडं ति" आउट्टो, देवया भणति “मा अकाले पढमाणो पंतदेवयाए छलिज्जिहिसि ।" अहवा - इदं उदाहरणं दोहि य धमएहिं ।
॥७॥
धमे नातिधमे, अतिधंतं न सोभति ।
जं अज्जियं धमंतेण तं हारियं अतिधमंतेण ॥
एगो सामाइओ छेत्ते सुवंतो सुअराइ सावयतासणत्थं सिगं धमति । अन्नया तेणो गोसेणा