Book Title: Agam Sutra Satik 35 Bruhatkalpa ChhedSutra 2
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
View full book text
________________
पीठिका - [भा. ३४]
पज्जातो इति। तदा सोऽवधिज्ञानिनः प्रत्यक्षः, पर्यायाणामपि कतिपयानामवधिज्ञानगोचरत्वात्। भावतोऽनन्तान् भावान् जानाति सर्वभावानामनन्तभागम् । शेषंतु वक्तव्यमावश्यकटीकातोऽवसातव्यम् ।। उक्तमवधिज्ञानम्, अधुना मनःपर्यवज्ञानमाह[भा.३५] तंमनपज्जवनाणं, जेन वियाणाइ सन्निजीवाणं ।
दर्दु मनिज्जमाणे, मनदव्वे मानसं भावं ॥ वृ- येन संज्ञिजीवानां मनोद्रव्याणि “मणिजमाणे" इति 'मन्यमानानि' मननेन व्यापार्यमाणानि दृष्टवा 'मानसं भावं जानाति' चिन्तितमर्थमवबुध्यते तन्मनः पर्यवज्ञानम् ॥
एतदेव सनिदर्शनं भावयति[भा.३६] जाणइय पिहुजणो विहु, फुडमागारेहिं मानसं भावं ।
एमेव य तस्सुवमा, मनदव्यपगासिए अत्थे ।। वृ- 'पृथग्जनोऽपि' लोकः 'हुः' निश्चितं स्फुटम् आकारैर्मानसं भावं जानाति, एवमेव 'तस्यापि' मनःपर्यवज्ञानिनो मनोद्रव्यप्रकाशितेऽर्थे उपमा द्रष्टव्या । किमुक्तं भवति ?-यथा प्राकृतो लोकः स्फुटमाकारैर्मानसं भावं जानाति तथा मनःपर्यवज्ञान्यपि मनोद्रव्यगतानाकारनवलोक्य तं तंमानसं भावं जानातीति । एतदपि द्रव्य-क्षेत्र-काल भावैर्यथा नन्धध्ययने तथा चिन्तनीयम् ।।गतं मनःपर्यवज्ञानम्, अधुना केवलज्ञानमाह[भा.३७] पंकसलिले पसाओ, जह होइ कमेण तह इमो जीवो।
आवरणे झिज्जंते, विसुज्झए केवलं जाव ।। वृ-यथा पङ्ककलुषितेसलिलेतकतकचूर्णयोगतः 'प्रसादः' प्रसन्नताक्रमेणभवति, तथाऽयं जीवोऽपूर्वकरणगुणस्थानकादारभ्य क्षपक श्रेणिमारूढो विशुद्ध-विशुद्धतराध्यवसायप्रभावतः क्षीयमाणे आवरणे तावद् विशुध्यति यावत् क्षीणकषायगुणस्थानकचरमसमये ज्ञानावरणपञ्चकाऽन्तरायपञ्चक-दर्शनावरणचतुष्टयक्षयं कृत्वाऽनन्तरसमये केवलज्ञानसामादयति ।।
कथम्भूतं यत्केवलम् ? इत्याह[भा.३८] दव्वादिकसिणविसयं, केवलमेगं तु केवलन्नाणं ।
अनिवारियवावारं, अनंतमविकप्पियं नियतं ।। वृ-केवलज्ञानं 'द्रव्यादिकृत्सविषयं द्रव्यादीनि कृत्सनानि-समस्तानि विषयो सस्य तत्तथा, 'केवलम्' असहायं मत्यादिज्ञाननिरपेक्षत्वाद्, “एकम्' असाधारणमन्यसशत्वात्, अनिवारितव्यापारंअविरहितोपयोगत्वात्, अनन्तं ज्ञेयानन्तत्वाद्, 'अविकल्पितं' विकल्परहितंभेदरहितमितयर्थः, प्रथमत एवाशेषतदावरणविगमात, 'नियतं सर्वकालभावि।।
उक्तं केवलज्ञानम्, अधुना परोक्षमाभिनोबोधिकज्ञानमभिधित्सुराह[भा.३९] पञ्चक्ख परोक्खं वा, जं अत्थं ऊहिऊण निद्दिसइ।
___ तंहोइ अभिनिबोह, अभिमुहमत्थं न विवरीयं ।। वृ-'प्रत्यक्षम्' इन्द्रियविषयं परोक्षम्' इन्द्रियविषयातिक्रान्तं यद् अर्थमूहित्वा निर्दिशति' निर्णयपुरस्सरंब्रूते एष एवंभूतोऽर्थ इति, तद्अर्थप्रति अभिमुखं यथार्थविषयंआभिनिबोधिकम्, 'न विपरीतं' नाऽनर्थाभिमुखम्, तस्यायथार्थतया मिथ्यारूपत्वात्।तच द्विधा-इन्द्रियनिश्रित
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Page Navigation
1 ... 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 ... 1500