Book Title: Aapni Shrut Pratyeni Jawabdari Author(s): Sukhlal Sanghavi Publisher: Z_Darshan_ane_Chintan_Part_2_004635.pdf View full book textPage 9
________________ આપણી ચુત પ્રત્યેની જવાબદારી [ ૪૯ બીજાં શાસ્ત્રોને છપાવવાને વિધ શ્વેતાંબર દિગંબર બંને પરંપરામાં એકસરખો હતો. શ્રીમાન સાગરાનંદસૂરિ પહેલાં વિરોધ પક્ષમાં હતા, પણ તેમની ચકર દુષ્ટિએ કાળબળ પારખ્યું અને પિતે જ આગમપ્રકાશનના કાર્ય માટે આગળ આવ્યા. મેં એમના સહવાસમાં જોયું છે કે જ્યારે તેઓએ આ ભગીરથ કાર્ય હાથમાં લીધું ને પાટણમાં વાચના સાથે મુદ્રણ કાર્ય પણ શરૂ કર્યું ત્યારે તેમાં સાથ આપનારા સાધુઓ એવા ન હતા કે જે ખાસ લાગવગવાળા હોય, જે કાર્યસાધક વિદ્વત્તા પણ ધરાવતા હોય અને જે સાગરજીને તેમના કાર્યમાં સીધા સહાયક પણ થતા હોય. જે સાધુઓ તે વખતે આવેલા તે મોટે ભાગે ચાલતી વાચનાના શ્રાવક માત્ર હતા. કામ તે એકલે હાથે એ બાહેશ સાગરજી જ કરતા. તે વખતે બીજા વિદ્વાન, લાગવગવાળા અને સામગ્રીસંપન્ન આચાર્યું કે સાધુઓએ સાગરજીને, કઈ પણ જાતને ભેદભાવ રાખ્યા સિવાય, સાથ આપે હેત તે એ આગમપ્રકાશનનું કાર્ય જુદી જ રીતે સંપન્ન થયું હતું. આ બધું છતાં બહુશ્રત અને પુરુષાથી શ્રી સાગરાનંદસૂરિએ ખરેખર એકલે જ હાથે અને કલ્પી ન શકાય એટલા થડા સમયમાં લગભગ બધું આગમથત લોકોને સુલભ કરી દીધું. એને પરિણામે તામ્બર પંરપરા ઉપરાંત દિગંબર, સ્થાનકવાસી અને તેરાપંથી પરંપરામાં પણ નવચેતના પ્રગટી. સૌએ પિતાની દૃષ્ટિએ શ્રુતપ્રકાશનને માર્ગ અંગીકાર્યો, જે આજે પણ કામ કરી રહ્યો છે. સમયની માગણી પરંતુ સમયની માગણું જુદી હતી અને હજીયે જુદી છે. જેમ જેમ પાશ્ચાત્ય વિચારે અને તેની કાર્યપદ્ધતિઓ આપણું જાણમાં વધારે ને વધારે આવતી ગઈ તેમ તેમ આપણને માત્ર પ્રથમ થયેલ કામમાં સતિષ રહે તે ઘટવા લાગે, અને એક જ વસ્તુને નવનવી રીતે લોકો સમક્ષ મૂકવાની વૃત્તિ પ્રબળ અને પ્રબળ થતી ગઈ. યુરોપીય વિદ્રાના હાથે થયેલ સંસ્કારની જેવી પ્રતિષ્ઠા છે, તેમનાં લખાણમાં જે તટસ્થતા અને વિશાળ દષ્ટિ છે તેવું આપણે કેમ ન કરીએ ? આવી મહત્વાકાંક્ષા આપણી ચેતનામાં જન્મી. હવે “અભિધાન રાજેન્દ્ર” અને બીજ તેવા ગ્રંથો માત્રથી સંતુષ્ટ ન રહેતાં કાંઈક તેથી વધારે પદ્ધતિસર, વધારે અગત્યનું અને વધારે ગ્રાહ્ય બને તેવું કામ કરીએ–આવી ભાવના શું ત્યાગી કે શું ગૃહસ્થ બને સમજદાર વર્ગમાં એકસરખી જાગી. એને લીધે છૂટાછવાયા અનેક પ્રયત્ન પણ શરૂ થયા. જૈન પરંપરાના. બધા ફિરકાઓમાં, અને એક એક ફિરકાની જુદી જુદી સંસ્થાઓમાં, એ પ્રયત્ન ચાલી રહ્યા છે એ એક પ્રદદાયક વસ્તુ છે. આ બધું છતાં હવે. ૩૨ Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.orgPage Navigation
1 ... 7 8 9 10 11 12
