________________
नयचक्र
सार मूळ
॥ १०४ ॥
स्वद्रव्यादिचतुष्टयेन व्याप्यव्यापकादिसम्बन्धिस्थितानां खपरिणामात् परिणामान्तरागमनहेतुः वस्तुनः सद्रूपतापरिणतिः अस्तिस्वभावः ॥
अर्थ ॥ तेमां १ प्रथम अस्त्विस्वभावनुं लक्षण कहे छे. स्व के० पोताना द्रव्यादिक चारधर्म तेनो जेमां व्यापकपणो छे, १ द्रव्य ते गुणपर्यायना समुदायनो आधारपणो, २ क्षेत्र ते प्रदेशरूप सर्वगुणपर्यायनी अवस्थाने राखवापणो जे जेने राखे ते तेनुं क्षेत्र जाणवु, ३ काल ते उत्पादव्यय ध्रुवपणेवर्त्तना, ४ भाव ते सर्वगुणपर्यायनो कार्यधर्म तिहां जीव द्रव्यनुं १ स्वद्रव्यप्रदेशगुणनो समुदाय द्रव्य छे, ते गुणपर्यायनो जनकपणो ते स्वद्रव्य अने, २ जीवना असंख्याता प्रदेश ते स्वपर्यायनो स्वक्षेत्रपर्याय ते जाणवा एटले देखवादिक जे गुणनो पर्याय तेनुं जे क्षेत्र ते स्वक्षेत्र, ३ पर्यायमध्ये कारण कार्यादिकनो जे उत्पादव्यय ते स्वकाल तथा ४ अतीतअनागत वर्त्तमाननुं परिणमन ते स्वभाव ते कार्यादिक धर्म जेम ज्ञानगुणनो पर्याय जाणंगपणो, वेत्तापणो, परिच्छेदकपणो, विवेचनपणो, इत्यादिक स्वभाव एम स्वद्रव्य स्वक्षेत्र स्वकाल स्वभाव जे परिणामिकपणे परिणमता तेनी अस्तिता कहेवी ए सर्वनी छति छे ते अस्ति स्वभाव छे. ए अस्ति स्वभावें द्रव्य छे, ते पोतानो मूल धर्म मूकी अन्य धर्मपणे परिणमतो नथी, परिणामांतरें आगमन छे ए अस्ति स्वभाव ते सर्व द्रव्यमां पोताना गुणपर्यायनो जाणवो. जे अस्ति ते सद्रूपता छता रूपपणानी परिणति लेवी, सर्व द्रव्यमां पोतानें धर्मेज परिणमे पण जे जीवद्रव्य ते अजीवद्रव्यपणे न परिणमे तथा एकजीव ते अन्यजीवपणे न परिणमे वली
बालावबोधसहित
॥ १०४ ॥
