________________
कापिली
उत्तराध्य. बृहद्वृत्तिः ॥२९३॥
याध्य.८
व्याख्या-'पाणे य णातिवाएजत्ति चशब्दो व्यवहितसम्बन्धः, ततश्च प्राणान्-इन्द्रियपञ्चकादीन् नातिपातयेत् , यस्त्विति गम्यते, चशब्दात कारणानुमत्योरपि निषेधः, सृपावादादिनिवृत्त्युपलक्षणं चैतत् , किमिति प्राणानातिपातयेदित्याह-से'त्ति यः प्राणान्नातिपातयिता स 'समितः' समितिमान् इति 'उच्यते' अभिधीयते, कीदृशः सन् ? इत्याह-त्रायी' इत्यवश्यं प्राणित्राता, समितत्वेऽपि को गुणः ?, उच्यते-'ततः' इति तस्मात् समितात् ४ा से' इत्यथ 'पापकम' अशभं कर्म ज्ञानावरणादि निर्याति' निर्गच्छति. पठन्ति च-'णिग्णाईत्ति अत्र देशीपदत्वादधोगच्छति, किमिव ?-उदकमिव, कुतः?-'स्थलाद' अत्युन्नतप्रदेशात् , अनेन च पूर्ववद्धस्य कर्मणोऽभाव उक्तः, न लिप्यते त्रायीति च बद्धमानस्येति न पौनरुक्त्यं, पापग्रहणं चास्यावश्यंतयाऽभावख्यापक, पुण्यस्य हि |संहननादिदोषान्मुक्त्यनवातेवायत्पत्तौ सम्भवोऽपि स्यात् , अन्यथा हि पुण्यस्यापि वर्णनिगडप्रायतया विनिर्गम एव विनिमुक्तिरिति सूत्रार्थः॥ यदुक्तं-'प्राणान्नातिपातयेदिति तदेव स्पयितुमाह
जगनिस्तिएहिं भूएहिं तसनामेहिं थावरेहिं च । नो तेसिमारभे दंड मणसावयसाकायसा चेव ॥१०॥ व्याख्या-जगत्-लोकस्तस्मिन् निश्रितानि-आश्रितानि जगन्निधितानि तेषु भूतेषु' जन्तुषु 'तसनामेसु'त्ति त्रसनामकम्मोदयवत्सु द्वीन्द्रियादिषु 'स्थावरेपु' तन्नामकर्मोदयवर्ति पृथिव्यादिषु, चः समुच्चये, 'नो' नैव 'तेर्सि' ति तेषु रक्षणीयत्वेन प्रतीतेपु 'आरभेत' कुर्यात् दण्डनं दण्डः स चेहातिपातात्मकस्तं, "मणसावयसाकायसा चेव'
च बद्धमानयोऽपि स्यात्
तदेव स्पा
॥२९
॥
Sain Educa
t
ional
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
