Page Text
________________
श्रीकल्प
मञ्जरी
॥२५७॥
टीका
विगतगृद्धिः शब्दरूपादिषु अमच्छितो विपराक्रममाणः सकृदपि प्रमादं नाकरोत् । आत्मशोध्या आयतयोगं स्वयमेव अभिसमागम्य अभिनितः यावत् कथम् अमायी भगवान् समितः आसीत् । एवं विधिर्मतिमता माहनेन अमतिज्ञेन भगवता महावीरेग 'अन्येरि मुनय एवमीरताम् , इति कृत्वा बहुशोऽनुक्रान्तः ।।०९३॥
टीका "तए णं भगा रोगेडिं" इत्यादि । ततः खलु भगवान् श्रोत्रीरस्वामी रोगः ज्वरादिभिः, अस्पृष्टोऽपि3 रहितोऽपि अबमोदरिकं न्यूनभोजित्वरूपं तपः सिषेवे सेवितवान् । अथ च-तथा च शुनकदशनादिभिः-कुकुर दन्ताघातादिभिः स्पृष्टोऽपि समन्वितोऽपि कासश्वासादिकैः रोगैः अस्पृष्टोऽपिवर्जितोऽपि-भाविशङ्कया आगामिरोगसन्देहेन तन्निवारणार्थमपि स भगवान्-चैकित्स्य-चिकित्साम्रोगप्रतिकारं नो अस्वादयत्न अनुमोदितवान्, तथा-भगवान-श्रीवोरस्वामी, संशोधनं मलाशयादि-संशोधनं, वमनम्-धान्ति गात्राभ्यञ्जनं शरीराभ्य-शरीरे विशेष रूप से पराक्रम करते हुए एक बार भो प्रमाद नहीं किया। आत्मशोधनपूर्वक स्वतः आयतयोग-ज्ञानपूर्वक सम्यक् योग व्यापार का आश्रय लेकर यावज्जीव निवृत्तिमय, अमायी और समित रहे । 'अन्य मुनि भी इसी प्रकार र
भगवत आचरण करें यह सोचकर मतिमान , माहन अप्रतिज्ञ भगवान् ने अनेकबार इस आचार का पालन किया ।।०९३॥
आचार टीका का अर्थ-तब भगवान वीरप्रभुने ज्वर आदि रोगों से अछूते होने पर भी उनोदर (भूख से परिपालन कम खाने रूप) तप का सेवन किया। कभी कुत्ता आदि ने काट खाया तो भी तथा सांस और खांसी आदि विधिरोगों से रहित होने पर भी आगे कहीं ये रोग न हो जायँ इस लिये उनके निवारण के हेतु भगवान् ने
- वर्णनम् ।
॥सू०९३॥ चिकित्सा का कदापि अनुमोदन नहीं किया । भगवान् वीर मलाशय आदि की शुद्धि, वमन (उलटी-कै), ક ક્ષય કરવા માટે પિતાનું વિર્ય–પરાક્રમ ફેરવતા, અને કઈ પણ સમયે પ્રમાદનું સેવન કરતા નહિ. આત્મ
ધનમાં આખો સમય ગાળતા. તેના જ્ઞાનપૂર્વક સમ્યફ ગોના વ્યાપારને આશ્રય લેતા, અને આ પ્રમાણે જાવજીવ સુધી નિવૃત્ત રહી સમાયી થઈને વતા; તેમ જ પાંચ સમિતિ અને ત્રણ ગુપ્તિના વેગને ધારણ કરી સમય વિતાવતા. તેવી જ રીતે અન્ય ૩ નિએ અમારૂં અનુકરણ કરશે એમ ધારી તેઓ સર્વ બાબતમાં આદર્શરૂપ પિતાનું ચારિત્ર ઘડતા. આ નમુનારૂપ ચાત્રિ ભાવી પેઢીને એક આદર્શ પુરો પાડશે એમ તેમનું સચોટ મંતવ્ય હતું. (સૂ૦૯૩)
ટીકાને અર્થે ભગવાન વીર પ્રભુએ, તાવ અાદિ રોગોથી રહિત હોવા છતાં ફક્ત કર્મો ખપાવવાના હેતુથી ઉનેદર ॥२५७॥ (ભૂખ લાગી હોય તેના કરતાં ઓછું ખાવું) તપનું સેવન કર્યું. કયારેક કૂતરા આદિ કરડવા છતાં તથા શ્વાસ અને ઉધરસ આદિ રોગોથી રહિત હોવા છતાં પણ ભવિષ્યમાં કદાચ એ રોગ ન થાય તે માટે તેના નિવારણના ઉદેશથી પણ ભગવાને ચિકિત્સાનું કદી પણ અનુમોદન આપ્યું નહીં. ભગવાન વીરભુ મળાશય આદિની શુદ્ધિ, વમન (ઉલટી), રોમાં
Jain Education
cational
For private & Personal Use Only
Enavw.jainelibrary.org.
| SR No. | 600024 |
| Book Title | Kalpasutram Part_2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti Rajkot |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 504 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Manuscript & agam_kalpsutra |
| File Size | 18 MB |