________________
श्रीकल्पसूत्रे 114311
छाया - संविग्नो मार्दविकः प्रियधर्मा ज्ञानदर्शनचारित्रे ।
यानर्थान् परिजहाति स्मारयँस्तान् भवति स्थविरः ॥ १ ॥ इति । तथा - यः प्रशस्तयोगेषु योग्यान् साधून् प्रवर्त्तयति अयोग्यांश्च निवर्त्तयति स प्रवर्तकः । तदुक्तम् — “ तवसंजमजोगेसु, जोग्गं जो उ पवट्टए ।
"
निवट्टए अजोग्गं च, गणचिंती पवट्टगो ” ॥१॥
संवेग (वैराग्य ) से सम्पन्न, मृदुल - हृदय, धर्मप्रिय होते हुए भी जो ज्ञान-दर्शन चरित्र जिन अर्थों का परित्याग करने के लिए उद्यत हुए हैं उन साधुओं को जो उन अर्थों का स्मरण कराते हैंरत्नत्रय के परित्याग से होने वाली हानियाँ बतलाते हैं वे स्थविर कहलाते हैं ॥१॥
अव प्रवर्त्त का स्वरूप कहते हैं
तथा - जो योग्य साधुओं को प्रशस्त योगों में प्रवृत्त करते हैं और अयोग्यों को हटाते हैं, aar कहलाते हैं । कहा भी है
Jain Education National
" तत्रसंजमजोगेसु, जोग्गं जो उ पवट्टए ।
निए अजोगं च गणचिंती पट्टगो ॥१॥ इति ॥
અ--સમેગ અને નિવેદ સ ંપન્ન, એટલે હૃદયના ઉંડાણમાં વૈરાગ્ય ભાવ નીતરતા હોય, તેમજ સંસાર તરફના વેગ આછો થઇ ગયા હોય, માવ (કેમલતા) આદિ ગુણસહિત હોય, પ્રિયધર્મ હોય, જ્ઞાન દન ચારિત્ર રૂપ ત્રણ રત્નનું યથાર્થ જ્ઞાન આપનાર હોય, જે સંયમ માર્ગોમાં શિથિલ થતા હોય તેઓને સમ્યકદર્શન કે જે આત્માના નિજ સ્વભાવ છે, તેમજ મેાક્ષનું પ્રથમ પગથીયુ' છે એમ સમજાવી ઠેકાણે લાવનાર હોય ते 'स्थविर' उवाय (४)
જે કાઈ યાગ્ય
હવે પ્રવર્તકનું સ્વરૂપ કહે છે—
સાધુને સચમમાં પ્રવૃત્તિ કરાવે, તેને ‘પ્રવતક' તરીકે સંબેાધવામાં આવે છે. કહ્યુ છે-“ तवसंजमजोगेसु जोग्गं जो उ पवट्टए ।
66
निवट्टए अजोग्गं च गणचिंती पवट्टगो ॥
For Private & Personal Use Only
कल्प
मञ्जरी
टीका
નસી
Erl www.jainelibrary.org.
