Page Text
________________
श्रीकल्प
तया पर्यायज्येष्ठानुक्रमेण कृतिकमे स्वयं कर्तुं वा अन्यैः कारयितुं वा कल्पते इति । यद्याचार्य उपाध्यायो वा स्व-स्व-सम्पदा साभिमानत्वाद् गणे यथारानिकतया स्वयं कृतिकर्म न कुर्यात् , अन्यैश्च न कारयेत्तदा गणे व्युद्ग्रहो(कलहो) जायते, आचार्योपाध्याययोश्च गगाद् बहिष्कारो भवति । स्थानाङ्गसूत्रे "आयरिय-उवज्झाए गणंसि अहाराइणियाए किइकम्मं नो सम्म पउंजित्ता भवइ" [स्थाना० ५ स्था० १ उ०] इति विग्रहस्थानस्वेन, "आयरियउवज्झाए गणंसि अहाराइणियाए किइकम्मं वेणइयं णो सम्मं पउंजित्ता भवई" (स्थाना० ५ स्था० २ उ०) इति गणापक्रमणस्थानत्वेन च प्रोक्तम् । अत आचार्य उपाध्यायश्च स्वयं यथारानिकतया
कल्पमञ्जरी टीका
॥४५॥
को पर्याय-ज्येष्ठता के अनुसार स्वयं वन्दना करें और दूसरों से करावें। यदि आचार्य और उपाध्याय अपनी-अपनी सम्पदा के अभिमान के कारण गण में स्थित रत्नाधिक मुनियों को स्वयं वन्दना नहीं करें और दूसरों से नहीं करावें तो गण में कलह उत्पन्न होता है और आचार्य-उपाध्याय का गण से बहिष्कार होता है। इसी बात को लेकर स्थानाङ्ग मूत्रमें भी 'आचार्य और उपाध्याय गण में पर्यायज्येष्ठता के अनुसार यदि सम्यक्प्रकार से वन्दना न करे -यह वाक्य, गण में विग्रह के कारण रूप में कहा गया है, और 'आचार्य-उपाध्याय गण में पर्यायज्येष्ठता के अनुसार यदि सम्यक्पकार से कृतिकर्म और विनय नहीं करे' यह वाक्य, आचार्य-उपाध्याय का गण से बहिष्कार के कारणरूप में कहा गया है। अत एव-आचार्य और उपाध्याय को रत्नाधिक के प्रति कृतिकर्म करना
છે
કે ઉપાધ્યાય જાતે નમસ્કાર કરે એટલું જ નહિ પણ સમુદાયના સાધુઓને પણ રત્નાધિક-પર્યાયજયેષ્ઠ મુનિને નમસ્કાર કરવાનું કહે. કદાચ પદવીના “અહંભાવ” ની ખાતર આચાર્ય કે ઉપાધ્યાય વંદન ન કરે, અગર ન કરાવે તે ટોલામાં કલહ ઉત્પન્ન થાય છે, અને પરિણામે તે આચાર્યને બહિષ્કાર કરવામાં આવે છે. આ પ્રકારના કલહને सगती तने। म अलि-
निश giग' सूत्रमा ४२वामा माव्यो छ, भ?-“माया, समुदायनी मह२, પર્યાયેષ્ઠતા અનુસાર, સમ્યફ પ્રકારે, વંદન ન કરે, આચાર્ય–ઉપાધ્યાય, ગણમાં, ઉત્તરોત્તર દીક્ષાની કક્ષા
અનુસાર, ભાવપૂર્વક કૃતિકર્મ અને વિનય ન કરે ” આ વાકયે જે ટાંકવામાં આવ્યા છે તે બતાવે છે કે દીક્ષાની કી પર્યાય પ્રમાણે જે વંદના આદિ વિધિ ન થાય તે પરિણામે કલહ અને સામુદાયિક બહિષ્કાર જન્મ પામે છે, તે
॥
५॥
-નિશ સમરિણામે તે આવા જાય કે ઉધાર
Jain Education relational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org.
| SR No. | 600023 |
| Book Title | Kalpasutram Part_1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti Rajkot |
| Publication Year | 1958 |
| Total Pages | 594 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Manuscript & agam_kalpsutra |
| File Size | 21 MB |