Page Text
________________
र
छाया-ततः खलु स सिद्धार्थों राजा कल्ये प्रादुःप्रभातायां रजन्यां फुल्लोत्पलकमलकोमलोन्मीलिते अथाऽऽपाण्डुरे प्रभाते रक्ताशोकप्रकाश-किंशुक-शुकमुख-गुञ्जा राग-बन्धुजीवक-पारावतचलननयन-परभृतसुरक्तलोचन-जपाकुसुम-ज्वलितज्वलन-तपनीयकलश-हिङ्गलक-निकररूपा-तिरेक-राजमानस्वश्रीके दिवाकरे अथ क्रमणोदिते तस्मिन् दिनकरस्य करपरम्पराऽवतारमारब्धाभिभवेऽन्धकारे बालाऽऽतपकुङ्कुमेन खचित इव जीवलोके लोचनविषयानुकाशविकद्विशददर्शिते लोके कमलाकर खण्डबोधके उत्थिते सूरे सहस्ररश्मौ दिनकरे तेजसा ज्व
कल्पमञ्जरी टीका
॥५२८॥
मूल का अर्थ-'तए णं से सिद्धत्थे' इत्यादि । तत्पश्चात् रजनी बीतने पर प्रभात प्रकट हुआ। कमल खिल गये, तथा कमल अर्थात् हरिण के नेत्र खुल गये। प्रभात पाण्डुर हो उठा। लाल अशोक के प्रकाश, पलाश, तोते की चोंच, गुंजाफल के आधे भाग की लालिमा, बन्धुजीवक, कपोत के पैर एवं नेत्र, कोयल के लाल नेत्र, जपाकुसुम, जली हुई अग्नि, सुवर्णकलश तथा हिंगलू के समूह के रूप से भी अधिक लालिमा से सुशोभित श्रीसे सम्पन्न सूर्य का क्रम से उदय हुआ। सूर्य की किरणों के सम्रहने अंधकार का नाश करना आरंभ किया। बालसूर्यप्रकाशरूपी कुंकुम से जीवलोक व्याप्त हो गया। नेत्र के विषयों के प्रसार से दर्शन का विकास होने लगा, अर्थात् नेत्रों से क्रमशः दूर-दूर के पदार्थ दिखाई देने लगे। लोक के इस प्रकार के होजाने पर, तालाब में कमलों के बनों को विकसित करने वाले, हजार किरणों से युक्त, दिन उत्पन्न करने वाले सूर्य के तेज से जाज्व
प्रभातवर्णनम्
भूगन। अर्थ-'तरण से सिद्धत्थे" ४त्या. त्या२ मा रात्रि पूरी वन प्रभात थयु मण मिती यां, અથવા કમળ એટલે કે હરણનાં નેત્રે ઉઘડી ગયાં, પ્રભાત પાંડુર થઈ ગયું. લાલ અશોકને પ્રકાશ, પલાશ (કેસુડાં), પિપટની ચાંચ, ચણોઠીના અર્ધભાગની રતાશ, બધુજીવક, કપોતના પગ અને આંખ, કેયલનાં લાલ નેત્ર, જપાપુષ્પ, સળગતે અગ્નિ, સુવર્ણકળશ તથા હિંગળાના સમૂહના રૂપથી પણ વધારે રતાશ વડે સુશોભિત, શ્રીયુકત સૂર્યને ધીરે ધીરે ઉદય થયો. સૂર્યનાં કિરણના સમૂહે અંધકારનો નાશ કરવાનું શરૂ કર્યું. બાલસૂર્યના પ્રકાશ રૂપી કંકુથી જીવલોક છવાઇ ગયે. નેત્રના વિષયના પ્રસારથી દર્શનને વિકાસ થવા લાગ્યો, એટલે કે નેત્રોથી હાર
ક્રમશઃ દૂર દૂરના પદાર્થો દેખાવા લાગ્યા. જગતમાં આ પ્રમાણે થતાં, તળાવમાં કમળનાં વનને વિકસિત કરનાર, છે હજાર કિરણે વાળા, દિવસને કરનાર સૂર્ય તેજથી જાજવલ્યમાન થતાં, રાજા સિદ્ધાર્થ શયામાંથી ઉઠ્યાં
॥५२८।।
Jain Education C
onal
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 600023 |
| Book Title | Kalpasutram Part_1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti Rajkot |
| Publication Year | 1958 |
| Total Pages | 594 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Manuscript & agam_kalpsutra |
| File Size | 21 MB |