________________
श्रीकल्प
कल्पमञ्जरी
॥४०॥
तत्र मलकादिलिम्बान्ता देशीयशब्दाः, एतैराच्छादिते, तथा सुविरचित-रजखाणे-सुविरचितं सुनिर्मितं रजखाणं-रजांसि धूलयस्त्रायन्ते अपडियन्तेऽनेनेति रजनाणं-धूलिदूरीकरणवस्त्रविशेषो यत्र तस्मिन, तथा-रक्तशुकसंवृते-रक्तांशुकं-मच्छरदानीति भाषापसिद्धं, तेन संवृते आच्छादिते, तथा-सुरम्ये-मुन्दरतरे, तथा-आजिनक-रूत-चूर-नवनीत-तूल-स्पर्श-मृदु के-तत्र-आजिनकम्-चर्ममयवस्वविशेषः, तच्च स्वभावादेव मृदु भवति, रूत-कार्पासपक्ष्म, बरोबनस्पतिविशेषः, नवनीत'माखन' इति भाषापसिद्धम्, तूलम् अर्कशाल्मल्यादितूलम्, एतेषां स्पर्श इव मृदुलंन्कोमल तस्मिन्, तथा-मासादीयेन्दर्शकानां मनाप्रमोदजनके, तथा-दर्शनीये नेत्रसुखजनकत्वेन पुनः पुनदर्शनयोग्ये, तथा-अभिरूपे दर्शकं दर्शकं प्रति अभिमुखन कस्यचित्तप्तिजनक रूपम् आकारो यस्य तत्तथा तस्मिन्-अत्यन्तरमणीये इत्यर्थः, तथा-प्रतिरूपे अपूर्वचमत्कारकशिल्पकलाकलितत्वेनाद्वितीयरूपे, लेकर लिम्ब तक के शब्द देशीय शब्द हैं। इन सब वस्त्रों से वह आच्छादित थी। उस पर धुल न लग जाय इस लिए वस्त्र भी रक्खा हुआ था। मच्छरदानी तनी हुई थी। वह शय्या बड़ी ही रमणीय थी। वह आजिनक-चर्ममयवस्वविशेष-जो स्वभावतः कोमल होता है, रूई के रेशे, चूर नामक वनस्पति, नवनीत (मक्खन) तथा आक या सेमल आदि की रूई के स्पर्श के समान कोमल थी। दर्शकों के मन में प्रमोद उत्पन्न करती थी। दर्शनीय-नेत्रों को सुखदायी होने से पुनः पुनः देखने योग्य थी। अभिरूप थी-प्रत्येक दर्शक के अभिमुख थी। उसे देखते देखते किसी को तृप्ति नहीं होती थी, अर्थात् अत्यन्त ही रमणीय थी। अपूर्व शिल्पकला के चमत्कार से युक्त होने के कारण असाधारण सुन्दर थी।
____ अपूर्व पुण्यशाली जीवों के शयन करने योग्य ऐसी शय्या पर सुखपूर्वक सोती हुई त्रिशला देवी ने તેના પર ધૂળ લાગી ન જાય તે માટે વસ્ત્ર પણ રાખેલું હતું. મચ્છરદાની બાંધેલી હતી. તે શયા ઘણી જ સુંદર હતી. તે આજનિક (ચર્મમય વસ્ત્ર વિશેષ-તે સ્વભાવથી જ કોમળ હોય છે) રૂનાં રેસા, બૂર નામની વનસ્પતિ, નવનીત (માખણ) તથા આક કે સેમલ આદિના રૂના સ્પર્શ જેવી કે મળી હતી. જેનારાનાં મનમાં આનંદ પેદા કરતી હતી. દર્શનીયનેત્રને સુખદાયી હોવાથી ફરી ફરીને જોવા લાયક હતી. અભિરૂપ હતી–પ્રત્યેક જેનારની અભિમુખ હતી તેને જોતા જોતા કોઈ ધરાતું નહીં એટલે કે તે અત્યંત રમણીય હતી. અપૂર્વ શિલ્પકળાના ચમત્કારવાળી હોવાથી તે અસાધારણ સુંદર હતી.
અપૂર્વ પુણ્યશાળી ને શયન કરવા લાયક એવી શય્યામાં સુખપૂર્વક સૂતેલાં ત્રિશલાદેવીએ મધ્યરાત્રે,
राजभवनवर्णनम्,
॥४०॥
Jain Education B
ational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org