Page Text
________________
晪實真實
ननगरविभ्रमाः, नगराणि च खेचरनगरसोदराणि यत्र कृषीवलैः सकृदुप्तानि अलुप्तानि धान्यानि नान्यपि दुर्वा इव पुनः पुनः प्ररोहन्ति, जनाव सुवमाकालजाता इव निरामया निःक्लेशभयाश्विरायुषः सन्तोषजुषः श्रीकल्प- स्वभावधर्मपुषः परिवसन्ति, उर्वी च गुर्वीं सर्वत्रोर्वरैव, जलदश्च समये एव जलदत्वं सत्यापयति ॥ सू० १ ॥ मुत्रे ॥३१९॥
Jain Education Inc
टीका – 'असि चेव' इत्यादि -
अस्मिन्नेव इहैव सकलान्तरीपदीपे - सकलाश्च तेऽन्तरीपाः = द्वीपाच सकलान्तरीपा:, तेषु दीप इव मध्यवर्तत्वेन सकलद्वीपसमुद्रादिप्रकाशकत्वादिति सकलान्तरीपदीपः, तस्मिन्, मध्यजम्बूद्वीपे - सकलद्वीपसमुद्रमध्यगोष्ठ - गायों के बाडे ग्रामों की प्रतिष्ठा को प्राप्त किये हुए थे, अर्थात् वे ग्राम के समान जान पड़ते थे । वहाँ के सुन्दर ग्राम, नगर के सदृश शोभा-सम्पन्न प्रतीत होते थे और नगर, विद्याधरों के नगर के समान थे । वहाँ के किसान एकवार धान्य वो देते थे तो वह प्रायः नष्ट नहीं होते और ऊपर से काट लेने पर दूब की तरह बार-बार बढते रहते थे । वहाँ सुषमाकाल में उत्पन्न हुए लोगों की भाँति नीरोग, क्लेश एवं भय से रहित, दीर्घायु, सन्तोषी और प्रकृति से ही धर्म का पोषण करने वाले जन निवास करते थे । वहाँ की श्रेष्ठ भूमि बडी उर्वरा उपजाऊ थी । वहाँ 'जलद' अर्थात् मेघ समय पर अपनी 'जलदता' अर्थात् जल देने के गुण की सत्यता प्रकट करता, अर्थात् समय पर वर्षा होती थी || १ |
टीका का अर्थ- 'असि चेव' इत्यादि । समस्त असंख्य - द्वीपों और समुद्रों के मध्य में स्थित होने से सब द्वीप - समुद्रों का प्रकाशक होने के कारण दीपक के समान मध्य जम्बूद्वीपनामक द्वीप में चुल्ल हिमवान नामक पर्वत है। ‘પૂર્વ’ નામનો દેશ છે. આ દેશની અંદર, ગાઢ-ગાયાના વાડા ગામે જેવા લાગતાં, આવા ગાષ્ઠાથી તેની પ્રતિષ્ઠા જાજવલ્યમાન જણાતી હતી. ત્યાં ગામડાએ નગરની જેમ શાભાયુક્ત હતાં, અને નગરા વિદ્યાધરાના નગરા સમાન પ્રતિષ્ઠા પૂરતાં હતાં, ત્યાંની જમીન એવી તે રસાળ અને ફળદ્રુપ હતી કે એકવાર વાવેલું ધાન્ય પ્રાયેકરી નષ્ટ થતું નહિ. ઉપર ઉપરથી લૂણી લેવાયાં બાદ પણ તે છેડવાએ વારંવાર અન્ન આપતાં, ત્યાં સુષમાકાલમાં જન્મેલા માણસની માફક સુખી, નીરંગી કલેશ અને ભય રહિત દીર્ઘાયુ, સતાષી, ભદ્રિક પ્રકૃતિવાળા તેમજ ધાર્મિક લાગણીવાળા માણસે નિવાસ કરતા હતા, ત્યાંની શ્રેષ્ઠ ભૂમિ ઘણી ઉ°રા એટલે ઉપજાઉ હતી. ત્યાં માદલાએ પણ
समय समय पर बरसाह लावता ता. ( सू० १ )
टीडाना अर्थ–'अस्सिं चेव' इत्याहि नैन शास्त्रोना उथन भुल्म, आओ हो यो रानो छे, तेभां अघो સાતરાજુથી ઊંણા અને ઊવ લેાક સ્રાત રાજુથી અધિક છે. આ બન્ને લેાકની વચ્ચે ત્રી ́ા લેક છે.
આ લેાક મત્ય લેાક તરીકે
For Private & Personal Use Only
कल्प
मञ्जरी
टीका
पूर्व देशवर्णनम्.
॥३१९॥
Grootww.jainelibrary.org
| SR No. | 600023 |
| Book Title | Kalpasutram Part_1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti Rajkot |
| Publication Year | 1958 |
| Total Pages | 594 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Manuscript & agam_kalpsutra |
| File Size | 21 MB |