________________
श्रीकल्पमुत्रे
॥ १८१ ॥
ततो भगवानेवमवादीत् भरत ! नास्त्यत्र समवसरणे एतादृशः कोऽपि जीवः, समवसरणाद् बहिस्तव पुत्रः त्रिदण्डवेषधारी मरीचिस्तिष्ठति, असौ कालक्रमेणात्र भरते पीतनपुरे त्रिपृष्ठनामा प्रथमो वासुदेवः, अपरविदेहे मूकायां नगर्यां प्रियव्रतनामा चक्रवर्ती, अत्र भरतक्षेत्रे महावीरनामा चरमस्तीर्थकरश्च भविष्यति । एवं श्रुत्वा भरतचक्रवर्ती वहिःस्थितं मरीचिमुपागम्य एवमवादीत् - 'भो त्रिदण्डिन् ! मरीचे! तवेदृशं वेषं वन्दितुं मे न कल्पते । त्वं पुनः अनागतकाले अस्यामवसर्पिण्याम् अस्मिन् भारते वर्षे पोतनपुरे त्रिपृष्ठनामा प्रथमो वासुदेवः, अपरविदेहे मूकायां नगर्यां प्रियमित्रनामा चक्रवर्ती, अत्र भरते महावीरनामाऽन्तिमतीर्थकरश्च भविष्यसि;
1
तब भगवान् इस प्रकार बोले- 'भरत ! इस समवसरण में ऐसा कोई जीव नहीं है। हाँ, समवसरण से बाहर तुम्हारा पुत्र त्रिदंडधारी मरीचि है । वह कालक्रम से इस भरतक्षेत्र में पोतनपुर नगर में त्रिपृष्ठ नामक प्रथम वासुदेव होगा, अपरविदेह ( पश्चिममहाविदेह ) क्षेत्र में, मुका नगरीमें प्रियव्रत नामक चक्रवर्ती होगा, और फिर इस भरतक्षेत्र में महावीर नामक अन्तिम तीर्थंकर होगा ।'
इस प्रकार सुनकर भरत चक्रवर्त्ती बाहर स्थित मरीचि के समीप जाकर इस प्रकार कहने लगेत्रिदंडधारी मरीचि ! तुम्हारे इस तरह के वेष को वन्दना करना मुझे नहीं कल्पता । तुम आगामी काल में, इसी अवसर्पिणी में, इसी भरत क्षेत्र में, पोतनपुर नामक नगर में त्रिपृष्ठ नामक प्रथम वासुदेव होओगे; अपरविदेह में, मूका नामक नगरी में प्रियमित्र नामक चक्रवर्ती होओगे, और इसी भरतक्षेत्र में महावीर नामक अन्तिम तीर्थकर भी होओगे । अतएव भावी तीर्थंकर के रूप में मैं तुम्हें वन्दना करता हूँ ।
ભગવાન પ્રત્યુત્તર આપતાં ખેલ્યાં કે હે ભરત ! સમેસરણમાં કઇ એવા જીવ નથી. પરંતુ પરિષદની બહાર તારા પુત્ર મરીચિ ‘ત્રિૠ'ડી' પણે રહેલું છે. તે કાલાનુસાર આ અવસર્પિણીમાં આ જ ભરતક્ષેત્રના પતન પુર નગરમાં ‘ત્રિપૃષ્ઠ’ નામના પ્રથમ વાસુદેવ થશે, ત્યાર બાદ પશ્ચિમ મહાવિદેહમાં, મૂકાનગરીમાં ‘ પ્રિયવ્રત ' નામના ચક્રવતી થશે. અંતમાં આજ ભરત ક્ષેત્રમાં મહાવીર નામના અંતિમ તીર્થંકર થશે. આ પ્રમાણે સાંભળી ભરત મહારાજા સમેાસરથી બહાર નીકળી મરીચિની સમીપ જઇ ખેલવા લાગ્યા—‘ હે ત્રિ'ડી પરિવ્રાજક ! તમારા આવા પ્રકારના વેષને વંદન કરવું મારે નથી કલ્પતુ, પણ તમે આ જ અવસર્પિણીમાં આ જ ભરત ક્ષેત્રમાં પાતનપુર નામના નગરમાં ત્રિપૃષ્ઠ નામના વાસુદેવ થવાના છે. પછી અપવિદેહમાં મૂકા નામની નગરીમાં પ્રિયમિત્ર
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
獎
कल्प
मञ्जरी
टीका
महावीरस्य
मरीचि -
नामकः
तृतीयो
भवः ।
।।१८१ ।।
www.jainelibrary.org