________________
ગ્રહોના ઉચ્ચ નીચ સ્થાનની રાશિ અને અંશ તથા " [સ્વગૃહી] પાતાની રાશિઓ
સ | ચંદ્ર મંગળ બુધ | ગુરૂ શુક્ર શનિ . ઊંચ રાશિ મેષ વૃષભ| મકર. | કન્યા કફ મીન | તુલા મિથુન અંશ | ૧૦ | ૩ | ૨૮ ૧૫ | ૫ | ૨૭
૨૦ | ૧૫
ભાગ ૧ ૨ ૨૪ ૨૮
૫ ૬ ૨૫ ૫
૨ |
નીય રાશિ તુલા વૃશ્ચિક | કર્ક | મી મકર | કન્યા મેષ | ધન
અંશ ! ૧૦ | ૩ | ૨૮ | ૧૫ | ૫ | ૨૭ ૨૦૧૫ વગૃહી રા. |
મિંથુન ધન | વૃષભ મકર | S: | સિંહ | કક વૃશ્ચિક | કન્યા | મીન | તુલા કુંભ કુંભ 1. સૂર્ય–૨૨ વર્ષ, ચંદ્ર-૨૪ વર્ષ, મંગળ-૨૮ વર્ષે ફળ આપે છે તે પ્રમાણે દરેક ગ્રહનું સમજવું.
નૈસર્ગિક (સ્વાભાવિક) ઐત્રિ આદિ
પંચધા મૈત્રીની સમજ–અધિમિત્ર, મિત્ર, સમ, શત્રુ, અધિશત્રુ; [૯ નૈસર્ગિક અને તાત્કાલિક મૈત્રી–બંનેમાં મિત્ર હોય તે અધિમિત્ર કહેવાય; એકમાં મિત્ર અને બીજામાં સમ હોય તે મિત્ર કહેવાય; એકમાં મિત્ર હોય અને બીજામાં શત્રુ હોય તે સમ કહેવાય; એકમાં શત્રુ અને બીજામાં સમ હોય તે શત્રુ કહેવાય; અને એકમાં શત્રુ હોય અને બીજામાં પણ શત્રુ હેય તે અધિશત્રુ કહેવાય.
શિષ્યનું નામ પાડવાની રીત-નામ પાડવામાં ગુરૂ શિષ્યનું પરસ્પર બીયા બારમું, નવ પંચમ (અશુભ) ડાષ્ટક તથા ત્રીજી, પાંચમી અને સાતમી તારા; આટલા વાનાં વર્જવા; વિરૂદ્ધ નિવાળા નક્ષત્રમાં નામ પાડવું નહીં. પરંતુ તે નક્ષત્ર જે એક નાડી ઉપર આવેલ હોય તે વિરૂદ્ધ નિવાળ નક્ષત્રને દેજ નથી.
વિષ્ટિ (ભદ્રા) કરણ–અશુભ છે, સુદ પક્ષમાં ચતુથી તથા એકાદશીની રાત્રીએ (પશ્ચિમ દળમાં) અને અષ્ટમી તથા પૂર્ણિમાએ દિવસે (પૂર્વ દળમાં) ભદ્રા હોય છે અને વદ પક્ષમાં ત્રીજ અને દશમીની રાત્રીએ (પશ્ચિમ દળમાં) અને સાતમ તથા ચૌદશે દિવસે (પૂર્વદળમાં) ભદ્રા હોય છે. જો રાત્રિની ભદ્રા દિવસે હોય અને દિવસની ભદ્રા જે રાત્રે હોય તે વખતે ભદ્રાને દોષ નથી.
વિષ્ટિ (ભદ્રા) સ્થાન–મેષ, વૃષભ, મકર અને કમાં ચંદ્ર હોય ત્યારે (વિષ્ટિ (ભદ્રા) સ્વર્ગમાં કન્યા, મિથુન, ધન અને તુલાના ચંદ્ર હોય ત્યારે વિષ્ટિ પાતાલમાં અને કુંભ, મીન, વૃશ્ચિક અને સિંહના ચંદ્ર હોય ત્યારે વિષ્ટિ મનુષ્ય લેકમાં રહે છે. સ્વર્ગમાં તથા પાતાલમાં વિષ્ટિ હોય તે સુખાકારી અને મનુષ્મલોકમાં વિષ્ટિ હોય તો દુ:ખદાયી જણવી,
મનુષ્ય લેકમાં રહેલી ભદ્રા સમુખ ગણાય છે. અને તેથી તે સન્મુખભદ્રામાં પ્રયાણ કરવું નહિ.
ચંદ્રની બાર અવસ્થા-૧ પ્રષિતા, ૨ હતા, ૩ મૃતા, ૪ જયા, ૫ હાસા, ૬ હર્ષા, ૭ રતિ, ૮ નિકા, ૯ ભક્તિ, ૧૦ જરા, ૧૧ ભયો, ૧૨ સખિતા; તેમાંથી પ્રેરિતા, હતા, મૃતા, નિદ્રા, જરા અને ભયા એ છ અવસ્થા ખરાબ છે.
આ અવસ્થાને કમ–મેષની પહેલી અવસ્થા પ્રોષિતા, વૃષભની પહેલી હતા. મિથુનની પહેલી મૃતા એ પ્રમાણે કમ સમજવો.
મંગળ બુધ ગુરુ શુક શનિ રાહુ સ. ચ.
— —— –
* મ. યુ. રા. બુ. શ.8િશ. મેં, ગ. શ. ' શુ. શ. 9
' શ. ગુ. નં. ગુ. ગુરૂ
ગુ.
જે. બુ.
.
.
સમ
આ બુ. 8
4 મિ. ચં.ચુ. 1 શત્રુ શુ. શ. ૦ બુ. ચં. બુ. શુ. સ. ચં.'
' મં.' મે. ] તાત્કાલિક મૈત્રી જન્મ લગ્ન અથવા પ્રશ્નાદિકના લગ્નમાં કેાઈ પણ સ્થાને કોઈ પણ ગ્રહ હોય તેનાથી બીજ, ત્રીજે, ચોથે, દશમ, અગિયારમે અને બારમે સ્થાને રહેલા. ગ્રહે તેના મિત્ર થાય છે. અને સ્તર સ્થાનમાં, એટલે ૧-૫--૭-૮-૯મા સ્થાનમાં બેઠેલા પ્રહે તેના શરું થાય છે.