________________
જેન ધર્મના ગ્રંથે પર વિચારણા.
૨૦૧ દશ મુખ્ય અને દઢ શ્રાવકનાં ચરિત્ર તથા તેમને અંડગવૃત્તિથી વહન કરેલી શ્રાવકની અગીઆર પ્રતિમાઓનુ વૃતાન્ત છે અને બીજામાં દશ મુખ્ય આચાર્યોનું વા સાધુ મહાત્મા એનું જીવનચરિત્ર છે કે જેઓએ અતિશય સહનશીલતા દાખવી, આઠ કર્મોને ક્ષય કરી તેજ ભવમાં શીવસુંદરીને મેળાપ કર્યો છે, તે સાથે અન્ય કેવળજ્ઞાની આત્માઓની જીવનરેખા દોરી છે. નવમા અનુત્તરાવવામાં દેવલોકને વિષે શ્રેષ્ઠતમ સ્થાન છે જેનું એવા અનુત્તર વિમાનને અલંકૃત કરનાર દશ આચાર્યોની જીંદગીને હેવાલ આલેખ્યો છે. દશમું પ્રશ્નવ્યાકરણ કર્મો અને તેના નિવારણ અર્થેના ઉપાયને લગતી બાબતોથી મુકિત છે અને છેલ્લું ( હાલના સમંયે ) અથવા અગીઆરમું શ્રી વિપાકસુત્ર શુભકર્મોનાં સારાં ફળ અને અશુભ કર્મોનાં માd ફળ વિસ્તારથી સૂચન કરી આ ભાઓ પ્રત્યે કર્મ આચરતાં અગાઉ વિચાર કરવા રૂ૫ રનીંગ બેલ ” વા
ચેતવણી ઘંટ ” વગાડી રહ્યું છે. નથી તો અન્ય મતોની માફક તેમાં પ્રચારક અને અનુસારી માટે જુદા કાનુને કે નથી તેમાં પ્રભુ જેવાની પણ ચાલેલી સિકારસ. માત્ર એકજ મદ્રાલેખ, જે કર અને જે ” અગર જ કરે તેજ ભેગવે છે અત્રે અંગેની ટુંકી વિચારણા સમાપ્ત થાય છે. થોડું ઉપાંગ વિષે પણ વિચારી લઈએ. શ્રી ઉવવાઇનામાં પ્રથમમાં આગળ અંગોમાં બતાવેલા સ્થાની તથા ક્રિયાઓની વિશેષ વિગત દર્શાવી છે. બીજા રાયપાસેણીમાં પરદેશી રાજા અને કેશમુનિ વચ્ચે જીવ, તેની શાશ્વતતા વગેરે બાબતોના પ્રશ્નોત્તરે યુક્તિયુક્ત સંગ્રહ છે. શ્રીજીવાછવાભિગમમાં જીવનું સંપૂર્ણ સ્વરૂપ અને તેને લાગતું કમળ તેમજ જનધર્મ શું છે, તે સમજાવેલું છે. પન્નવણાજી આત્મા અને બીજા પદાર્થો વિષેના જ્ઞાનથી થએલ છે જંબુંદીપપન્નત્તિમાં તે દીપનું સ્વરૂપ અને સૂર્ય-ચંદ્ર પ્રવૃત્તિઓમાં તિષચકને લગતું ગ્રહ, તારાદિનું વાન છે. નિયાવલીયા નકનું ચિત્ર ખડું કરે છે અને કમ્પવેડિસીઆકલ્પનું યા તે બાર દેવલોકનું વર્ણન કરે છે. પુષ્કિયા સ્વર્ગનું, વિમાનેનું અને તેમાં જવાના માર્ગોનું તથા ત્યાં ગયેલા વા જનારના અધ્યવસાયનું વૃતાન્ત આપે છે. પુષ્કચુલીયા-સાધ્વી પુષ્પચુલાના જીવન તથા ગુણોને લગતું છે અને બારમું વન્ડિદશા–વિશ્લેકટુંબમાં થયેલા મોટા મોટા મનુષ્યોનું કથાનક કરી દ્વારકાને જય મન પર જ્ય તથા મોક્ષપ્રાપ્તિ વગેરે વસ્તુઓનું સ્વરૂપ નિરૂપણ કરે છે.
- છેદ ગ્રંથમાં પાપનો નાશ શી રીતે કરવું તે તથા સાધુ સાધ્વીઓએ આહારપાણી વસ્ત્રપાત્ર વિગેરે કેવી રીતે લેવાં તેના નિયમો તથા તેને ભંગ થાય તો તે માટેની શિક્ષાઓ-આદિ છે.
મુળગ્રંથમાંના દશવૈકાલિકમાં-કાળના વિભાગ પ્રમાણે સાધુઓ માટેના નિયમ વિગેરે મહત્વની બાબત છે.
* (ચાલુ) લે. મોહનલાલ ડી. ચાકેસી.