________________
ત્રીસુખ દર્પણ-શ્રાવિકા.
જાગે બહેન ! જરા આળસ તજી, ઉચે જુઓ, સૂર્ય ચઢવા લાગ્યો છે. મહાત્મા ગાંધી વગેરે દેશનાયકે તમને નોતરી રહ્યા છે કે તમારા વિના અમારા યુદ્ધમાં ઉણપ છે. તેઓ ખુલ્લા શબ્દોમાં કહે છે કે – “આપણે (પુરૂષ) આપણું સ્ત્રીઓને આપણું હિલચાલમાંથી અલગ રાખી, તેથી પક્ષઘાતને ભેગ થઈ પડયા છીયે. પ્રજા એક પગે ચાલે છે, તેનાં બધાં કાર્ય અરધાં ને અધુરાં જોવામાં આવે છે. અને જ્યાં સુધી આપણી સ્ત્રીઓ આપણું વિષયનું પાત્ર અને આપણી રસોયણ મટી આપણી સહચારી–આપણી અર્ધાગના-આપણું સુખ દુઃખની ભાગી પણ ન બને, ત્યાં લગી આપણું સર્વ પ્રયાસ મિથ્યા જણાય છે. જ્યાં સુધી સ્ત્રી જાતિ હિંદુસ્થાનમાં એક રતી ભાર પણ દબાયેલી રહેશે અથવા ઓછા હક્કો ભેગવતી હશે, ત્યાંસુધી હિંદુસ્થાનને ખરે ઉદ્ધાર થવાને નથી.”
- આ ખુલ્લે થયેલે વ્યાધિ મીટાવવામાં જેમ પુરૂએ વિશાળ હૃદયથી સ્ત્રીઓને ગ્રહદેવીનું સ્થાન આપ્યું છે, તેમ સ્ત્રીઓએ પણ તે સ્થાનની ગ્યતા બતાવી આપવાને હવે વિલંબ કરવો જોઈતો નથી.
રેંટીયાનું સ્ટન અથવા પત્નીને પતિને પત્ર.
કવાલી. જીવનમાં આ મઝા સ્વામી, ન દીઠી સ્વમમાં ક્યારે ? “સુતરને તાંતણે ચિતડું, ચોટયું છે નાથ અત્યારે. ૧ દિવસ ને રાત આનંદમાં, વિતે છે કાંતતાં પ્યારા; નકામી નારી સંગે, ગુમાવું ના દિને મારા. ૨ નથી ગમતી નિંદા કોની, નથી ભમતી ગૃહે પરનાં, પ્રભુ ગાને મગન રહેતી, કાંતીને આંગણે ઘરનાં. હું સુંદર ચરખે નિહાળીને, સખીઓ અંતરે હરખે; શીખે છે કાંતતા સ્નેહ, પરસ્પરનું સુતર નિરખે. ૪ સુદર્શન ચક્રની પૂજા, પ્રભુ સમજી કરૂં પ્રિતે; મેહનનાં ગાનમાં ઘેલી, થઈ ગેપી ૨૮ નિત્યે. ૫ ગુરૂ ગાંધીજીને કહેજે, ગમે છે અંતરે ચરખો; વિલોકી ખાદીની સાડી, ભારત ભક્તિ નયણે નિર. ૬ પરાયા દેશનાં વસ્ત્રો, બાળીને મસ્ત છું મનમાં; ઝેર સમ અંતરે સમજુ, ન જોશે કઈ દિ તનમાં. ૭ ત્રુટયાં તારે ગુલામીનાં, સુદર્શન ચક્રના તારે; “સ્વદેશી મંત્રને જપતાં, સુખે સ્વરાજ્ય છે મારે. ૮
( વિ . )
