________________
કથા કલ્લોલિની
(‘કલ્યાણ’ના ચાલુ કથા વિભાગ ) પૂર્વ પંન્યાસજી મહારાજ શ્રી નવિજયજી ગણિવર
હું બધ અને મેક્ષનું કારણુઃ મન.
તે સમયે મહાવીર ભગવાન્ ગુણશીલ ચૈત્યમાં સમાસર્યા હતા. તી કરના દર્શન માટે ઉત્સુક શ્રેણિકરાજા વંદન કરવાને માટે નીકળ્યે તેના અગ્રાનીક ( આગળના રસાલા ) માંના પોતાના કુટુ ખસખ ́ધી વાતા કરતા એ પુરુષાએ એ હાથ ઊંચા રાખીને એક ચણુ ઉપર ઉભા રહીને આતાપના લેતા એક સાધુને જોયા. તેમાંના એકે કહ્યુંઃ
અહો ! મહાત્મા ઋષિ સૂર્યની સામે ઊભા રહીને આતાપના લે છે; નક્કી સ્વર્ગ અથવા માક્ષ અને હસ્તગત છે.
શું
ખીજાએ પેલા ઋષિને એળખ્યા અને કહેવા લાગ્યા, “અરે, તું નથી જાણુતે ? આ તા રાજા પ્રસનચંદ્ર છે, એને ધર્મ કયાંથી હાય ? બાળક પુત્રને એણે રાજ્ય ઉપર સ્થાપન કર્યાં તેને હવે મંત્રી પદભ્રષ્ટ કરે છે. આ તે આણે પોતાના વંશના વિનાશ કર્યાં છે. કાણ જાણે એના અંતઃપુરનું શું થશે?
ધ્યાનમાં વિઘ્ન કરનારૂં આ વચન પ્રસન્નચંદ્રના કાન સુધી પહોંચ્યું. તે વિચાર કરવા લાગ્યા, અહૈ ? આ અમાત્યે કૅવા અનાર્ય છે ? મેં હરરાજ જેમનું સન્માન કર્યું હતુ એવા તે મારા પુત્રનીજ સામે પડયા છે. જો હું ત્યાં હાજર હેાત અને તેમણે આવુ કર્યુ. હાત તા જરૂર તેમને ખરાખર શિક્ષા કરત.'
આવા સંકલ્પ કરતા તે પ્રસન્નચંદ્રની આગળ જાણે સાક્ષાત્ વિદ્યમાન થયા. પેલા
અમાત્ય સાથે તે મનથીજ યુધ્ધ કરવા લાગ્યા.
એટલામાં શ્રેણિકરાજા તે સ્થળે આવ્યા. વિનય પૂર્વક ઋષિને વંદના કરી, અને ધ્યાનનિશ્ચલ એવા તેમને જોયા. પ્રસન્નચ'દ્ર રાજનું તપમાં આટલું સામર્થ્ય ખરેખર આશ્ચયજનક છે. એમ વિચાર કરતા તે તીથંકર પાસે પહોંચ્યા. વંદન કરીને તેણે ભગવાનને વિનય પૂર્વક પૂછ્યું :
“ભગવન્ ! પ્રસન્નચંદ્ર અણુગારને જે સમયે મે' વંદન કર્યું" તે સમયે તેએ કાળ કરત તે કઈ ગતિમાં જાત ’
ભગવાને કર્યું. ‘સાતમા નરકમાં,’
સાધુને નરકગમન કયાંથી હાય ? એમ
વચારીને રાજા ફરી પૂછવા માંડયા.
ભગવન્ ! પ્રસન્નચદ્ર અત્યારે કાળ કરે તે કઇ ગતિમાં જાય ?”
ભગવાને કહ્યું, અત્યારે સર્વાસિષ્યમાં જવાને યોગ્ય છે.’
રાજાએ પ્રશ્ન પૂછ્યા, “તપસ્વીને માટે એકવાર નરકગતિ અને ખીજીવાર દેવગતિ એ દ્વિવિધ ઉત્તર આપે શાથી આપ્યું ?
ભગવાને કહ્યું. ધ્યાનવિશેષે કરીને તે સમયે અને અત્યારે તેણે અનુક્રમે અશાત અને શાત કર્મના સ્વીકાર કર્યાં હતા.”
શ્રેણિકે પૂછ્યું, કેવી રીતે ?”
ભગવાને કહ્યું. તારા અશ્રાનીકના પુરુષોના મુખથી પેાતાના પુત્રના પરાભવ સાંભળીને જેમ પ્રશસ્ત ધ્યાનના ત્યાગ કર્યો એવા તે જ્યારે તે