________________
કે ૧૬૬ : બનેલી સાચી ઘટનાઓ: નૌશાદને ખોટું ન લાગ્યું, કેમકે તેની ભૂલ ગયા, અને જ્યારે તેમને ખબર પડી કે હું હતી, ઉલટું તેને સહગલને હાથ ચૂમી લીધું કેણુ છું, ત્યારે તે તેમની મુખાકૃતિ જ અને કહ્યું,
બદલાઈ ગઈ, અને હસતા-હસતા બોલ્યા, “મને ક્ષમા કરે, મારી ભૂલે તમારા ભાઈ તમે તો ઘણું હોંશિયાર જણાએ હાથને કષ્ટ પહોંચાડયું છે.
છે, આગળ જઈને તમે જરૂર બિહારના કેગ્રેસી નેતા
જવાહરલાલ બનશે.
- આ આકસ્મિક પરિવર્તન જોઈને હું દંગ અખિલ ભારતીય છાત્ર કેગ્રેસ દ્વારા .
થઈ ગયો. પહેલાં કેટલા ચિડચિડીયા અને નિજિત નાગરિક શિક્ષા કેન્દ્રમાં એક ભાઈ !
- હવે કેવા માખણ જેવા મુલાયમ. બિહારથી મુંબઈ આવ્યા હતા, ત્યાં તેમના
પણ કદાચ નેતાગીરી કરવા માટે આ એક પરિચિત ભાઈ મુંબઈ પ્રાન્તીય કેગ્રેસ કમિટીમાં સ્વયંસેવક–સંગઠ્ઠનનું કામ કરતા
જરૂરી હશે. હતા, તેમને મળવા માટે કાર્યાલયમાં ગયા. પોપકારને બદલે ત્યાં બીજ એક કેગ્રેસી નેતા પણ ઉપસ્થિત | નેકરિયાત માણસ છે. પગાર મળવાના હતા.
દિવસમાં લગભગ અઠવાડિયું બાકી છે, - પેલા ભાઈએ ગ્રેસી નેતાને પિતાની ખિસ્સામાં માત્ર ત્રણ રૂપિયા જ છે. રસ્તામાં પરિચિત વ્યકિત વિષે પૂછ્યું, નેતાએ જવાબ એક અબ્ધ વૃદ્ધાએ કહ્યું, આપે.
ભાઈ, ત્રણ દિવસની ભૂખી છું” ડોશીના બેસે હમણાં આવશે.”
ગળામાંથી માંડ અવાજ નીકળતો હતે. કરુણ- અડધા કલાક વીતી ગયે. પેલા ભાઈએ તાથી ભરેલા અવાજે તેનું અન્તઃકરણ ભેદી ફરીથી પૂછયું,
નાખ્યું. તેનાથી રહેવાયું નહીં. ખિસ્સામાં “કયારે આવશે? હજુ સુધી આવ્યા નહીં.” ત્રણ રૂપિયા હતા તે કાઢીને આપી દીધા.
ત્યારે તે નેતાએ ચિડાઈને જવાબ આપ્યો. પણ સમશ્યા એ ઉભી થઈ, કે પિતે કેવી તે મને શી ખબર કયારે આવશે? અને રીતે ખાવું. કયાં ગયા છે–તે મારા ખિસ્સામાં થેડા જ પચાસ કદમ ભાગ્યે જ આગળ વધે એમને પૂરી રાખ્યા છે.
હશે, કે એની નજર રસ્તા ઉપર પડેલા એક ડી વાર પછી–મારા પરિચિત મિત્ર ગડી વાળેલા કાગળ ઉપર પડી. કેણ જાણે તે ન આવ્યા પણ બિહારથી સાથે આવેલા પણ એને શું સૂઝયું કે એ કાગળ ઉપાડીને મારા બે મિત્ર આવી પહોંચ્યા. તેમાંથી એક ખિસ્સામાં મૂકી દીધે. પાર્લામેન્ટના મેમ્બર હતા, તેઓ બિહારના હટલમાં ગયા પછી ખિસ્સામાંથી ચિંતા પ્રધાન મંત્રી પાસેથી આ કેગ્રેસી નેતા ઉપર તે કાગળ કાઢતાં જણાયું, કે તે પાંચ રૂપિયાનું એક ચિઠ્ઠી લાવ્યા હતા.
નેટ હતું. મારી અને તેમની વાતચીત જોઈને પેલા આતે દૈવી સહાય કે પરોપકારને બદલો? કે ગ્રેસી નેતા તે આશ્ચર્યમાં ગરકાવ થઈ શું કહેવું?