________________
૧૨
ફાગણ-ચૈત્ર
- કટરા મહોલ્લામાં આપણું એક મંદિર છે. ણકે આ પુણ્યક્ષેત્રમાં થયાં છે. આપણાં દશ મંદિરે મંદિરમાં શ્રી અજિતનાથ ભગવાન મૂલનાયક છે. એ અહિં છે. રામઘાટનું મંદિર બધા કરતાં ઘણું જ ઉપરાંત, શ્રી ઋષભદેવસ્વામી, શ્રી અભિનંદન સ્વામી, સુંદર અને રમણીય લાગે છે. આ બધાં મંદિરમાં તથા શ્રી મહાવીરસ્વામી ભગવાનનાં પ્રતિમાઓ પણ કેટલાંક શિખરબંધ અને કેટલાંક ઘર દેરાસર જેવાં છે. મંદિરની મધ્યમાં સમવસરણની રચના છે. એમાં છે. અંગ્રેજી કહીમાં શ્રી યશોવિજ્યજી જૈન પાઠશાશ્રી અજિતનાથ ભગવાનની પાદુકા છે.
- ળના -
ળાના મકાનમાં પણ ઘર દેરાસર છે ! ૮ સાવત્થી
-- --પૂર્વાલમાં આ નગરીમાં દેવવાણારસી, રાજઅયોધ્યાથી મનકાપુર અને ગેંડા જંકશન બાદ
વાણારસી, મદનવાણારસી, અને વિજયવાણુરસી એ
રીતના ચાર ભાગ હોવા જોઈએ એમ લાગે છે. મનકાપુર સ્ટેશનથી સાત કોશ દૂર સાવથી જવાય છે, રસ્તે હેજ અગવડવાળો છે. સાવથી આજે ' આજે આ નગરીમાં હિંદભરમાં વિખ્યાત સર્વઉજડ છે. ઠેક-ઠેકાણે ખંડેરો ઉભાં છે. જે કાલની દર્શન વિશારદ બ્રાહ્મણ પંડિતોનો વાસ હંમેશા રહે કરતાને દીનભાવે કહી રહ્યાં છે. જ્યાં જુઓ ત્યાં છે. પંડિત શ્રી માલવીયાજીએ સ્થાપેલી વિશ્વવિદ્યાઝાડી ઉગી નીકળી છે. જે શ્રાવસ્તીનગરીમાં ભગ- લય” અહિં છે. જે સમસ્ત ભારતમાં અનોખું સ્થાન વાન શ્રી મહાવીરદેવ પર, તેઓના શિષ્ય ગોશાલાએ ધરાવે છે. સર્વેદર્શનને સંસ્કૃતગ્રંથ, સંશોધનતેજોલેસ્યા મૂકી હતી; તે આ નગરી, આજે તદ્દન પૂર્વક અહિંની પુસ્તક પ્રકાશક સંસ્થાઓ તરફથી શૂન્ય બની, જગતના પદાર્થોની અનિત્યતાનો બોધ- નિયમીત પ્રસિદ્ધ થયા કરે છે. એકંદરે; કાશી, એ પાઠ આપણને આપી રહી છે.
જૈનોની કલ્યાણક ભૂમિનું પવિત્ર ક્ષેત્ર છે, તે ત્રીજા તીર્થકર શ્રી સંભવનાથસ્વામીનાં ચાર રીતે વૈદિક મતાનુયાયીઓનું પણ પવિત્ર તીર્થક્ષેત્ર કલ્યાણુકે, આ પવિત્ર ભૂમિપર થયાં હતાં. આજે ગણાય છે. સંભવનાથ ભગવાનનું મંદિર, મૂર્તિવિહોણું ખાલી ઉપાધ્યાયજી શ્રી યશોવિજયજી મહારાજશ્રીએ પણ પડયું છે. ભગવાન શ્રી મહાવીરદેવના પ્રથમ ગણધર
અહિં આવીને, ન્યાય, વેદાંત આદિ દર્શન શાસ્ત્રોનો શ્રી ગૌતમસ્વામીજી અને ભગવાન શ્રી પાર્શ્વનાથસ્વા- બાર બાર વર્ષ સુધી અભ્યાસ કર્યો હતો, જે દષ્ટિએ મીના શાસનમાં થયેલા કેશીકમાર આચાર્યને કાશીને વિદાભૂમિ પણ કહી શકાય.' મેળાપ આ નગરીના તિંદુવનમાં થયો હતો. કાશીની બાજુમાં તેના પર તરીકે ભદૈની અને
આ ક્ષેત્ર આજે પણ રમણીય લાગે છે. એકાં ભલુપુર છે. ભેલપુરમાં શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુનું મંદિર તમાં રહી, શાંતિપૂર્વક આત્મસાધના કરનારાઓને અને ધર્મશાળા છે. ભદૈનીમાં સુપાર્શ્વનાથ ભગવાનને માટે આ ભૂમિનું વાતાવરણ ઘણું જ અનુકળ છે. સુંદર મંદિર છે. નજીકમાં નાની ધર્મશાળા છે. આ
ઘાટને વચ્છરાજ ઘાટ કહેવાય છે. અહિંથી ગંગાને ૯ કાશી-બનારસ
દેખાવ અત્યંત આકર્ષક છે. નજદિકમાં જ દિગંબર અયોધ્યાથી ટ્રેનમાં કાશી તરફ જવાય છે,
જૈનોનું સ્યાદવાદ વિધાલય છે. કાશી એ પૂર્વાદેશની બહુ પ્રાચીન નગરી છે. વરણા
- કાશીમાં એકંદરે, હરિશ્ચંદ્ર ઘાટ, મણિકણિકા અસી આ બે નદીઓ અહિં ગંગાને મળતી હોવાથી, આ નગરીનું વારણસી પડયું હતું, ત્યારબાદ
ઘાટ, દશાશ્વમેઘ ઘાટ, તેમજ જયપુરના મહારાજાએ
બંધાવેલ વેધશાળા, હિંદુવિશ્વવિદ્યાલય, ઈત્યાદિ સ્થળે અપભ્રંશ થતાં આજે વાણારસી બોલાય છે. વૈદિક સંપ્રદાયમાં તેમ જ બૌદ્ધસંપ્રદાયમાં પણ બનારસનું
દર્શનીય છે. હિંદુઓનું, કાશી વિશ્વનાથનું મંદિર નામ ઘણું જ પ્રસિદ્ધ છે. ભગવાન શ્રી સુપાર્શ્વનાથ
અહિં મોટું તીર્થધામ ગણાય છે. તેમજ ભગવાન શ્રી પાર્શ્વનાથસ્વામીનાં ચાર કલ્યા- [બાકીના તીર્થોનો પરિચય આગામી અંકે ].