________________
ખંડ: ૪:
સંયમ, અને તપની નિર્મળ ત્રિવેણીનું સ્નાન એ જ સાચું શૌચ છે.
જ્યારે એ વિના શૌચને આ બાહ્ય આડંબર કે કદાગ્રહ કેવળ આત્મવંચના જ બની જાય છે.” આ બધી ધમ્ય વિચારણા પુરોહિતનાં અન્તરમાં ત્યારથી ક્રૂરતી થઈ
એ સાચો બ્રાહ્મણ બન્યો. અને તે દિવસથી એ કપિલ, શ્રમણ ભગવાન શ્રી મહાવીરદેવના ધર્મમાર્ગને પરમ સત્રાવક બન્યા. પિતાનું જીવન ધન્ય બન્યું એમ તેણે તે ધન્ય ઘડી પળે વાસ્તવિક રીતે અનુભવ્યું.
આચાર્ય મહારાજા ત્યાંથી વિહાર કરી ગયા.
કપિલના ઘેર તેની સાત-સાત પેઢી અજવાળનારે એકને એક પુત્ર જમ્યા પછી કેટલાય દિવસોથી રોગપીડિત રહે. પુત્રનું દુઃખ કપિલથી જોયું જતું ન હતું. શારીરિક વ્યાધિની સહેજ પણ અસર વિનાનો એ બાળક દિન–પરદિન વધુ ને વધુ પીડાતો જતો. ઔષધોપચારની ગણના ન હતી, છતાં બાળકનું શરીર દુઃખથી નિરંતર રીબાતું જ રહેતું. પુરોહિત આનું નિદાન ન શોધી શકો. કપિલને પિતાનાં વહાલસોયા પુત્રનાં દુઃખની આ પીડા વધુ સંતાપતી, છતાં શ્રદ્ધાળુ અને ધર્માત્મા કપિલના હૃદયમાં વિવેકને દીપક જાગૃત હતે. પિતાના અને બાળકનાં અશુભદયને હમજી એ આ સ્થિતિને સમભાવપૂર્વક સહી લે. તેનાં ધાર્મિક જીવનની આ પવિત્ર અસર એ નાના બાળકનાં માનસ પર કઈ જમ્બર પ્રભાવ પાડી જતી. જેથી આટઆટલી તીવ્ર વેદના છતાં, અકથ્ય પીડા છતાં વયથી ન્હાનું પણ સંસ્કારોથી પ્રૌઢ તે બાળક, એય-ય જેવી બૂમાબૂમ ન્હોતું કરતું પણ ધીરું બની પીડાને સહી લેતું.
જતે દિવસે કપિલને ખબર પડી કે એના પુત્રને કઈ વંતરાદિ તુચ્છ દેવી-દેવતાને કે ભૂતપ્રેતાદિને વળગાડ છે. ભૂત-પ્રેત કે વ્યંતરાદિ ક્ષુદ્ર દેવી-દેવ અવસરે કોઈ પણ નિમિત્તને પામીને માનવજાતને હેરાનગતિમાં મૂકી દે છે. સામાના તીવ્ર અશુભદયના કારણે આવા દેવો, ભલભલાને પણ પજવી જાય છે એ હકીકત નિઃશંક સાચી છે.
