________________
૫)
કલ્યાણુ :
રૂપી ઘીથી ખળતા વાસનારૂપી દીવડાઓ ચેતાવશે! તે મન કાચમાં સુદર અને ઊજ્જવલ પ્રકાશ પથરાશે, અને મન અંતરાત્મામાં તન્મય બનશે.
( ૪ ) નાના બાલકા એમ ક૨ે છે કે રડવાથી મનમાન્યા પદાર્થો મળી રહે છે. ખને છે પણ એમ કે, પ્યાર કરીને માગ્યા પછી માતા કંઈપણ ન આપે તે મા પાસે રડીને પણ લેવાની નાના બાલકેાને ટેવ પડેલી મેાટા ભાગે દેખાય છે. રડવા છતાં ય ન મલે તે તેને ઉપાય રીસ કરીને, કકળાટ કરીને ય પણુ લ્યે છે. એ પણ ખ્યાલમાં રાખવા જેવુ છે કે કંટાળીને મા કાઇ ચીજ આપે છે પણ અંતમાં તે એક ટપલે મારીને જ આપે છે. આ દૃશ્ય માટા ભાગે અનુભવગમ્ય છે. ખાલને ઝટ ઈષ્ટ—ચીજ આપતાં મા ખચકાય છે તેમાં પહેલુ નિદાન તે એ છે કે, માગવાની ટેવ ભૂલે, કકળાટ પછી માતાએ જે આપે છે તેમાં એ રહસ્ય છે કે, કદાચ માગવાથી મલે છે, પણ સંસારમાં ભારે અપમાનિત થવું પડે છે. આ મા છે એટલે મેહાધીનતાથી કકળાટ પછી આપે છે. પણ યાદ રાખજો કે કુકના વિપાકે એવા કારમા અને કફોડા ભાગવવા પડશે કે એના ઉદય કાલમાં કકળાટથી, રાવાથી કે માથું પણ ફોડવાથી તમેાને મનગમતું નહિ મલે ? માટે એવાં કર્તવ્યેા કરો કે તમાને વિના માર્ગે સઘળું ય આવી મલે અને પરિણામે પણ સુખ—ક્લેનાં જ અનુભવાય.
(vi) સધળાય ધર્મોનું કે શાસ્ત્રનું રહસ્ય એ જ છે કે, પેાતે પેાતાને સાચીરીતે ઓળખતા થાય. મ્હારામાં મ્હારાપણું કેટલું છે એનુ માપ નીકળી જાય તેા બસ ! આવા જ્ઞાનની અહિં સીમા પૂરી થાય છે.
મ્હારૂં ન હેાય એને મ્હારું માનવું એ ચંચળ માહ-ચેષ્ટાનુ નાટક છે. ‘હુ એટલે વીતરાગને વારસો. ’ અહત્વ એટલે સ્વસુ-ગુણો. જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્ર, આ ત્રણેય ગુણાની પ્રાપ્તિ છે. અથવા આ ત્રણેયની પ્રાપ્તિને તન્મનાટ, એ જ આત્માને સુખવિલાસ ભાગ છે બાકી જડ–વિકાસે અને જડતા–ભાગ એ આત્મગુણાને આવરનાર મહા—દુશ્મનોના દલ્લા છે એમ સમજો !
