________________
ખંડ : ૨ :
રા
વવાના બહાને (નામે) ધર્મહીનતા ઘૂસી ન જાય, તેની પૂરતી કાળજી રાખવાની જરૂર છે.
ધર્મસાધનાના નામે શરીરના સેવક બની જવાય તે પરિણામ ભયંકર આવે એમાં આશ્ચર્ય જેવું નથી. નાશક સ્વભાવવાળા શરીર ઉપર મોહ રાખવે, એ વિચારવંત મનુષ્ય માટે અનુચિત જ ગણાય. ગંધાતી ચીજોની કોટડી આ શરીર છે. એ શરીરનું તેવું સ્વરૂપ કેમ સ્વીકારાતું નહિં હોય? તેને ઉપરની મૂછી ઘટાડવી ન પોષાતી હોય, તે જ કારણ હશે કે બીજું કાંઈ હશે!
ઉપદેશક અને શ્રોતા-એ બેમાં–ઉભયમાં આશયશુદ્ધિ અને જિજ્ઞાસુ વૃત્તિ એમ બન્નેમાં જુદાજુદા બે ગુણ હોય, તો પરિણામ ઉત્તમ આવે. ધર્મોપદેષ્ટા માથે જોખમદારી મેટી છે. પ્રારંભમાં, મધ્યમાં તેમ ઉપસંહારમાં ત્યાગનું પિષણ આપવાની તેની ફરજ રહેલી છે. એ તાકાત આવે તો જ તે ઉપદેશક બની શકે. સાંસારિક પોષણ કરવાનું તેનું કર્તવ્ય હોઈ શકે જ નહિ. દુનિયા તે પિતાને મનગમતું લેવા આવે, પણ ઉપદેશકે પૂરતો ખ્યાલ રાખવો જરૂરી ગણાય શ્રોતા જિજ્ઞાસાવૃત્તિપૂર્વક જિનવાણી સાંભળે છે તે હિતકર નિવડે.
લોકવ્યવહારમાં એવી માન્યતા પ્રચલિત છે કે, “માતા પિતાની ફરજ પુત્રાદિને પાળી પોષીને ધંધે જોડવા અને પરણાવી દેવા એટલેથી માબાપ પોતાની ફરજમાંથી છૂટા થાય છે,”—પણ શાસ્ત્રના હિસાબે કે સર્વજ્ઞ સિદ્ધાંતના હિસાબે તેમાં મન્તવ્યભેદ જોવામાં આવે છે. સ્વાર્થ માટે તો છેકરે પરદેશ જાય, ત્યારે માબાપ ગાડી પર મૂકવા જાય, આવજે! વગેરે
