________________
ખંડ : ૧૯ ઈતિહાસમાંથી મળી રહે છે. જેના અવશેષે પણ શોધવા છતાં આજે આપણને પ્રાપ્ત થઈ શકતા નથી.
દેવાધિદેવ પુwાદાનીય ભ. શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથના અચિત્ય પ્રભાવની કથાને સૂચવતે ઝીંઝુવાડાનાં સૂર્યદેવતાની ઉપાસનાને ઈતિહાસ આ મુજબ આજે આપણે આસપાસ ગૂંજી રહ્યો છેઃ
ઝીંઝુવાડાની સમૃદ્ધિ તે વેળાયે રેલમછેલ હતી. ગામની મધ્યમાં સૂર્યનારાયણનું મન્દિર તે વેળાએ તીર્થની જેમ તેના પ્રત્યેની શ્રદ્ધાળુ જનતાને ચમત્કારોની દુનિયામાં ખેંચી જતું હતું, દેશ-દેશાવરથી સૂર્યની ઉપાસના કરવાને સારુ ભક્તિઘેલી ભદ્રિક પ્રજા કીડીઆળાની જેમ ઉભરાતી રહેતી. દિન-પ્રતિદિન માનવસંખ્યા વધતી જતી હતી. અનેક પ્રકારની માનતાઓ, આસ્થાઓ, બહેમ ઇત્યાદિના જોરે સૂર્યમન્દિરની આસપાસનું વાતાવરણ દેવી જેવું જણાતું. સૂર્યનાં દર્શને આવતે આ ભાવિક લેકસમૂહ; “સૂર્યદેવતામાં કોઈને કાંઈ ચમત્કાર કે પરચો છે.” આમ માનીને અંધશ્રદ્ધા, ગતાનગતિકતા વગેરેથી તે વેળાએ પોતાની જાતને સંતોષી.જ. આજે પણ માનતાની દુનિયા વીતરાગ પરમાત્મા જેવા દેવાધિદેવના અનુયાયી ગણાતી પ્રજાઓના રૂપમાં આપણી આસપાસ કયાં નથી દેખાતી ?
આ કેવી આત્મવંચના ! મિથ્યાત્વ, મોહ, કે અજ્ઞાન જૂજવારૂપે જગતને રગદળી રહ્યું છે તે આનું નામ ! દેવ જેવા પવિત્ર અને સાચા તારકતવની આના જેવી ભયંકર અવજ્ઞા અન્ય કઈ હોઈ શકે ? દેવને કે દેવનાં સ્વરૂપને ઓળખનારા આત્માઓ જેમ સરાગી સંસારી દેવને સુદેવ તરીકે ન જાણે, ને આદરે કે ન સેવે; તેમ વીતરાગ પરમાત્માની પણ ઉપાસના આત્મકલ્યાણની-વીતરાગભાવની પ્રાપ્તિ સિવાયની અન્ય કોઈ અભિલાષાથી ન જ કરે. ‘
વઢીયારના પ્રદેશની ભૂમિનો રાજવી રાજા દુર્જનશલ્ય કોઢની વ્યાધિથી તે વેળાયે પીડાતો હતે. શરીરની એ વ્યાધિ દિન-પરદિન એને માટે દુસહ બનતી ગઈ. ઔષધો અને ઉપચારની અવધિ હવે રહી નહિ.
