________________
૨. વર્ષ ૧૦ અંક ૨૧-૨૨ તા. ૨૦-૧–૯૮ :
: પ૭૩ ૨ આ મૃગાક્ષી સ્વજનના ઘરે જઇને કુશલતા પૂર્વક રહે તે જ બરાબર છે.” ૪ આ રીતે નિશ્ચય કરીને તે રાત્રિ પસાર કરીને નલરાજા પત્નીના જાગવાના ? સમયે પત્નીથી દૂર દૂર ઉતાવળે પગલે ચાલ્યા ગયા.
આ તરફ રાત્રિના છેલ્લા સમયે દમયંતીએ એક સ્વપ્ન જોયું. કે–ફળ છે િપત્રાથી ફૂલેલા-ફાલેલા આંબાના વૃક્ષ ઉપર ચડીને ભમરાના ગુ જારવ સાંભળતી જ
મેં તે આ ફળ ખાધા. અને અચાનક જ વનહસ્તિ વડે તે વૃક્ષ ઉખાડી ? ૨ નંખાતા હુ પક્ષીના ઇંડાની જેમ ધરતી ઉપર પટકાઈ પડી.”
આ સ્વપ્ન જોઈને દમયંતી જાગી ગઈ. નજર સામે નલને નહિ જોતા છે જેને બહાવરી બનેલી યુથબ્રષ્ટ હરણીની જેમ દરેક દિશા તરફ જેવા લાગી છતાં છેનલ ન દેખાતાં તેણે વિચાર્યું અરે! મારે આ અત્યંત કષ્ટદાયક, અનિષ્ટ છે ૨. આવી પડયું કેમકે આવા અરણ્યમાં શરણુ વગરની મને મૂકીને પતિ ચાલ્યા છે છે ગયા. અથવા તે સવાર પડી છે એટલે મારા પ્રાણેશ મુખ સ્વચ્છ કરવા ગયા જ હશે. અથવા તો કોઈ જલાશયમાં પાણી લેવા ગયા હશે. અથવા તો મારા છે નલના રૂપમાં લુ બનેલી કઇ ખેચરી આગ્રહ કરીને રાત-રમાડવા લઈ જ 8 ગઈ હશે. અને તેની સાથે રમત કરતા મારા નલ હારી ગયો હશે ને તેથી છે. જ શરત પ્રમાણે તે છેચરી સાથે જ રેકાઈ ગયે હશે, નહિતર તે હજી સુધી જ આવ્યા વગર ના રહે. હજી તો ગઈ કાલે જ નલની સાથે સાથે હોયેલા હતા છે તે જ વૃક્ષે છે, તે જ આ પર્વતે છે, આ અરણ્ય અને આ ધરતી પણ તે ? છે જ છે. એક માત્ર અહીં કમલ લોચન મારે નલ જ દેખાતું નથી. આ છે જે રીતે ચિંતાતુર બનેલી દમયંતી દરેક દિશાઓમાં વારંવાર જોઇ જોઇને જ આવતા પ્રાણનાથને ના દેખતા સવારે આવેલા સ્વપ્નને વિચારવા લાગી. આ ૬ - “આંબો તે નલરાજા, પુષ્પ-ફલાદિક તે રાજ્ય, કલાસ્વાદ તે રાજ્યસુખે છે ૨ અને ગુંજારવ કરતા ભમરા તે મારા સ્વજને, વનહંસ્તિએ જે આમ્રવૃક્ષને ૨
મુળથી ઉખાડી નાંખ્યું તેથી ભાગ્યવડે રાજ્યધી ઉઠાડીને મારા પતિ વન છે વાસના પ્રવાસી બનાવાયા અને જે હું વૃક્ષથી નીચે પડી તેનાથી જણાય છે કે છે કે-મારા પતિ નલથી તજાઈ છું. ચોક્કસ આ સ્વપ્નથી હવે મને લઇ દુર્લભ દશન બન્યો છે.”
આ રીતે સ્વપ્નના અર્થને ચિજવાને દમયંતીએ વિચાર્યું-મારે તો ન જ
