________________
દિવ્ય દ્વીપ
નથી કહી શકતા, કારણ કે તમને તમારા જીવન કરતાં તમારી માન્યતા વધારે મહાન લાગી છે, તમારા કલ્યાણ કરતાં ખીજાને સુધારવાની લગન તમને વધારે લાગી છે ! હુ સારા થાઉં કે ન થા` પણ બીજો સારા કેમ ન થાય? વાહ ભાઈ ! તું તેા બહુ પરોપકારી ! રાત દિવસ તુ ચિંતામાં કાઢે છે—પેાતાની નહિ, પારકાની જ.
પેાતે પાન ખાઇને રસ્તામાં પિચકારી મારે તેને વાંધા નહિ પણ એના છોકરા એમ કરે તા લઢવા જ બેસે. કાઈ પૂછે તો કહે કે હું પાન શોખ ખાતર ખાઉં છું પણ પેલે અનાડી જ છે, રાજ ત્રણ વાર ખાય છે.
ભાઈ, તું દિવસમાં બે વાર અનાડી તેા પેલે ત્રણ વાર અનાડી ! અનાડીના બે પ્રકાર જ છે ને ?
શું માનવજાત પેાતાને સુખી કરવાના વિચાર જ નથી કરતી ? એને વિચાર અને એને પ્રયત્ન પેાતાને સુખી કરવા નહિ પણ પોતાના અહ' (exo)ને માટા કરવા તરફડિયાં મારે છે.
તમારા રાત દિવસના પ્રયત્ન, તમારી ઝ ંખના શુ છે ? મારે અહું કેમ સુખી થાય, મારે અહું કેમ વિરાટ enlarge થાય, દુનિયામાં મારા અહુને કેમ અગ્રસ્થાને મૂકી શકાય !
આ ધૂનમાં ને ધૂનમાં આત્માને નિન્દા અને ઈર્ષાની આગમાં પણ લઈ જાય. અહુને આગળ લાવવા માટે કાળા ધેાળાં કરવા પડે તે એ માટે પણ તૈયાર થઇ જાય. અર્જુને મેટાં અક્ષરમાં મૂકવા પૈસા આપવા પડે તે કહે ઃ લઇ જાઓ; અહુને શિખરના ઇંડાં પર મૂકવા લેાકેા લાખા ખર્ચે છે ને ?
આ અહંને માટે (enlarge) કરવા માણસ સર્વસ્વ આપવા તૈયાર છે, પણ એ એમ નહિ વિચારે કે જિંદગીનાં છેલ્લા વર્ષોં અહુ માટે
૨૭
નહિ પણ સાહ` માટે વાપરું', પ્રસિદ્ધિ માટે નહિ પણ આત્માની સિદ્ધિ માટે વાપરું, ખાટી વાહવાહ કહેવડાવવા માટે નહિ પણ સેવા માટે વાપરું.
આમ જો વિચાર કરે તે ધનવાના કેટલાય ભૂખ્યાને ભાજન આપી શકે, નગ્નને વસ્ત્ર આપી શકે અને અણસમજને સમજણને ટેકા
આપી શકે.
પણ એ તે કહે ઃ નહિ આત્માને કાણે જોયે છે? મે તે અહ'ને જોયા. એ અને મેાટા કરવા, enlage કરવા મેં મારા આટલાં વર્ષો કાઢ્યાં.
આવે! માણસ ઉપાશ્રયે જાય તા લેાકેાને જણાવવા કે હું કમઅક્કલ નથી, હું તે મહારાજ જોડે તત્ત્વજ્ઞાનની ચર્ચા કરવા પણ તૈયાર છું. એમાં પણ અહીં જ છે.
કેટલાક કહે : અમારે ચર્ચા કરવી છે. તત્ત્વજ્ઞાન એ ચર્ચાનેા નહીં, એ તેા જીવવાને વિષય છે. આ રાજકીય Politics નથી કે એક એલે એટલે બીજો તેાડી નાખે. આવુ' તે રાજકીય વિષય કે પછી કાર્ટમાં જોવા મળે.
ધમ એ ચર્ચાને વિષય નથી, એ તે જીવવાની વાત છે.
દૂધપાક ઉપર ચર્ચા કરે કદી દૂધપાકના સ્વાદ મળ્યા છે ખરા? એને મેઢામાં નાખેા તે જ એના સ્વાદ સમજાય.
ધ એ અને પાષવા માટે નથી પણ અહુને ગાળવાના કિમીયેા છે. આત્મિક જાગૃતિ વિનાના માનવી ગમે ત્યાં જાય પણ એને અહં તે સાથે જ જાય.
આ અહંના વાયરો ઠેઠ મંદિરમાં પણ હાય. હું આ મંદિરના ટ્રસ્ટી છું, મારે માટે માણસાએ તૈયાર રહેવુ જોઇએ. એક ધૂપસળી આપે, બીજો ચામર આપે...મ`દિરમાં ભગવાન મુખ્ય નથી પણ