________________
દિવ્ય દીપ આપણાં જ્ઞાનતંતુ બહુ નાજુક છે. શાસ્ત્રોની એ દુનિયામાં જીવે પણ એની જીવનવાતને આજના વિજ્ઞાન સાથે મેળવીએ ત્યારે પદ્ધતિમાં સાક્ષી ભાવ જ રહે, એનું ચૈતન્ય તે સત્યની પ્રતીતિ દઢ થાય અને શ્રદ્ધામાં સત્યને જ્ઞાનના સુધાસાગર એવા પરમાત્મામાં જ મગ્ન સમજણને પ્રકાશ આવે.
હોય. જ્ઞાનનાં તંતુઓ વાળ જેટલા બારીક છે, એ
મગ્નાષ્ટક (૩) અસંખ્ય છે. એ નસે કેટલું બધું યાદ રાખે
स्वभावसुखमनस्य, जगत्तत्त्वावलोकिन: । છે એ તે વિચારો ?
कर्तत्वं नान्यभावानां, साक्षित्वमवशिष्यते ॥ આપણને આ અદ્દભુત ભેટ મળી છે. સ્મરણમાં શઢ વગરની નાવ, હેકાયંત્ર વગરની નૌકા જ્યારે જે જોઈએ ત્યારે તે હાજર.
આમથી તેમ ગતિ કરતી દેખાય, ચક્કરે જરૂરી પાંત્રીસ વર્ષ પહેલાં વાંચેલી વાત અહીં મારે પણ ધ્યેયના કિનારે ન પહોંચે. પણ જેને બેઠા યાદ આવે. જે વાત પાંત્રીસ વર્ષમાં ચોક્કસ દિશાએ પહોંચવા માટેનું યેય છે, જેની સંભાળી પણ નહોતી એ કેવી રીતે અને ક્યાંથી પાસે સુકાન કે હોકાયંત્ર છે એ જ પિતાના યાદ આવી ?
મુકામે પહોંચે છે. મગજમાં અંદર કેવી સુંદર વ્યવસ્થા છે! શું તે શું આ જીવન નાવને કઈ બેય જ આ વ્યવસ્થાને કષાયથી બગાડી નાખશે કે પછી ન હોય? જ્ઞાનના સુધાસિંધુ એવા પરબ્રહ્મમાં મગ્ન બની કઈ પૂછે? શા માટે આ બધું કરે છે? એને સજાગ કરશે?
ઉત્તર નથી. શા માટે ખાઓ છે? જવાબ નથી. જ્ઞાનના સુધાસિંધુ એવા પરમાત્મામાં જેની કદીક કઈ કહેઃ “જીવવા માટે ખાઈએ મગ્નતા થઇ, કર્મો ખપાવીને બેઠેલા સિદ્ધો સાથે છીએ. “શા માટે જીવે છે? ” “જીવવા માટે જેની એકરૂપતા થઈ એને કહો “તું વિષયોમાં જીવીએ છીએ.” ચાલ, ઝઘડા અને કલેશમાં ભાગ લે, વાદવિવાદ we live. because we cannot die. કર” તે શું કહેશે?
મરી શકતા નથી એટલે જીવીએ છીએ. ભાઈ, હું અમૃત પીતા હતા ત્યાં તું શું તમે મરણની વાટે જોઈને બેઠા છો? ઝેરની ખાલી કયાં લઈ આવ્યા ?
જે મરણની વાટ જોઈને બેઠે હોય એ તો જીવતો એને આ બધું ઝેર બરાબર લાગે છે. મરેલા જેવો છે. જેમ મડદું ગંધાય એમ એના
સંજોગવશાત્ કદાચ એ એવા ટેળામાં વિચારે ગંધાય. જે પિતાના માટે નુકશાનકારક ભરાઈ જાય પણ એનું મન માને નહિ. થાય કે છે એ સમાજ માટે પણ નુકશાનકારક કેમ હું અહીંથી કયારે નીકળું ? આમાંથી કયારે છૂટું ન બને? :
જેની દ્રષ્ટિ બદલાઈ એને તે આ વિષયે. ધર્મ તે કહે છે: તમે મર્યા પછી પણ આ પ્રલોભનો, આ બહારનો ભભકે, આંખોને જીવતા રહો. આંજી નાખે એ આ પરિગ્રહ ભયંકરમાં ભયંકર, પવિત્ર આત્માઓના નામને પડહ તે હલાહલ ઝેર જેવો લાગે.
દુનિયામાં આજે પણ વાગી રહ્યો છે. સૂર્યોદય