________________
૮૪
કહ્યું “હે ન દીવન ! જે દુનિયાનું રાજ્ય સાચવવા બેસી જાય છે એ આત્મા ઉપર રાજ્ય કઢી કરી શકતા નથી. અને હું આત્માનું રાજ્ય મેળવવા માટે આવ્યા છું, નહિ કે દુનિયાનું રાજ્ય. આ રાજ્ય સામે પીઠ ફેરવીશ તેા જ પેલું રાજ્ય મેળવી શકીશ. આ રાજ્ય અને તે રાજ્ય, એને કાઈપણ માણસ સાથે રાખી મેાક્ષ મેળવી શકતા નથી.
કાઈ એમ કહેતુ' હાય કે માણસની પાસે પૈસા હાય, સત્તા હાય, પ્રતિષ્ઠા હાય એનાથી કલ્યાણ થાય છે, તેા એ ભૂલ છે. આ સાધના માત્ર પુણ્યના એક ચમકાર રૂપે આવે છે. એને તમે ધ્યેય ગણી નાખેા, સાધ્યરૂપે ગણી નાખેા તે જીવનને એક ભ્રમ બની જાય. ‘જીવનની આ ભ્રમણા એ જ મિથ્યાત્વ છે.
સાચી દૃષ્ટિ પ્રાપ્ત થતાં તમને નવુજ જ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય છે. માનેા કે તમે બંધ કરતાં હા અને તમારી પાસેથી પૈસા ચાલ્યા જાય; તમે કાઈ મેટા સત્તાધીશ હા અને ધર્મ કરતાં કદાચ તમે સત્તા ઉપરથી ઊતરી પણ જાએ; તમે ધર્મ કરતાં હા અને તમારી પ્રતિષ્ઠાને લેાકેા એકદમ ઝૂંટવી લે અને તમારા ઉપર કીચડ ઊડે, તેમ છતાં પણ તમને એમ થાય કે આ બધું જે થયું એને અને મારા આત્માને કાંઈ લાગતું વળગતું નથી. પ્રતિષ્ઠા, કીર્તિ, ધન, પ્રસિદ્ધિ, વાહવાહ એ બધાંય ભૌતિક દુનિયાના પદાર્થા છે. અને આ મધુ જવા છતાં આત્માનું તલમાત્ર પણ ઓછુ થતું નથી.
સાધકે સાધનાકાળમાં કલક્તિ બનવાનું જરૂર પડ્યું તો કલંકિત પણ અન્યા, પણ કલંકિત ન ખનું એટલા ખાતર હું. ધને છેડી દઉં, આત્માની વાત છેડી દઉં એવેા વિચાર એમણે નહેાતા કર્યાં.
આંગિરયા મુનિ જેવા અસત્યની સામે જે
દિવ્યદીપ
નમી ગયા હૈાત તા એ માનવા દુનિયાની વાહવાહમાં આવી ગયા હેાત. પણ તેએ અસત્ય સામે નમ્યા નહિ. એમણે તે કહ્યું કે ભલે બધા લેાકા જોડા મારે તેા પણ શું થઇ ગયુ? મારે આત્મા સત્યની ઉપાસનામાં અડાલ છે.
જેને આત્મદૃષ્ટિનું ભાન થાય છે એને એટલેા જ ખ્યાલ આવે કે આ દેહુ તે માત્ર એક કવર છે, એમાં રહેલા કાગળ જુદો જ છે. કવર અને કાગળ એ જુદાં છે એ સમજવું બહુ મુશ્કેલ છે. મેટા ભાગના માસાને તે આ દેહ એક કવર છે અને અંદર એક કાગળ છે એવા કાઈ ખ્યાલ જ નથી.
જેમ ૧૫ પૈસાના કવરમાં લાખ રૂપિયાના ચેક પડ્યો હાય; પેલા ૧૫ પૈસાના કવરની કિંમત કાંઈ નથી; કિંમત પેલા લાખ રૂપિયાના ચેકની છે.
એવી રીતે જ્ઞાનીએએ કહ્યું કે આ દેહ છે એ તા એક ૧૫ પૈસાનું પરબીડિયુ છે. એમાં જે ચેક પડ્યો છે એની જ કિંમત છે. ચેકને ઓળખવાની જે દૃષ્ટિ છે એનુ નામ તે સમ્યગ્દર્શન.
જે ઘડીએ આ ખ્યાલ આવી જાય પછી એ કવરને એવી રીતે ફાડે કે કવર ભલે ફાટે, પણ ચેક ન ફાટે. કુશળ વ્યાપારી કવરને ગમે તે ખાજુથી ફાડી નાંખે. એને લાગે કે ચેક ફાટી જાય એમ છે તેા ખીજી ખાજુથી ફાડે, વચ્ચેથી ફાડે, જરૂર પડે તે આખુ` કવર પણ ફાડી નાંખે એને ચેક સાચવવા છે, કવરની સાથે કંઇ જ સંબંધ નથી.
આ સૃષ્ટિ મળતાં તમને થશે કે મારા આત્માને જાળવીને હું આ શરીરની પાસેથી કામ લઉં. શરીર એક કવર તરીકે જરૂર કામનું છે. આ કવરની મહત્તા હેાય તેા એટલા પૂરતી જ કે એ પેલા ચેકને એક ગામથી બીજે ગામ પહેાંચાડવાનું કામ કરે છે. આ શરીરની