________________
દિવ્ય દીપ
કડા કાન
- -
- *
* * *
*
'૧
'
એવા બાજાને, ગમે એવા ભારને, ગમે એવા અને એના ઉપર તેજાબ ખર્ચે, એ જ કહેશે કે દુખને, ગમે એવી વિપત્તિને, ગમે એવા ક્રેઝેને “ભાઈ, એ તે પિત્તળનો કટકે છે, એના ઉપર અને ગમે એવા આક્રમને પણ એ હસતાં કે મહેનત કરે?” પણ જે એમ કહે કે હું હસતાં સહન કરી શકે છે. કારણ કે એના સુવર્ણ છું. તે કોઈ પણ ચેકસી આવીને કહેશે મનની શકિત પામરતાને કારણે પડી નથી ગઈ, “જરા, મને તપાસવા દે !' પણ મનની શક્તિને એણે પિતાની સ્વસ્થતાને કારણે સબળ રાખી છે.
જીવનની આ એક દષ્ટિ છે. સંત બનવું
છે, સજજન બનવું છે અને સંત અને સજજન સંસારમાં તમને એક પણ સંત નાહ જડે બનવા છતાં કષ્ટ સહન કરવાનો વારો આવે ત્યારે કે જેના પર દુખનો ભાર, વિપત્તિનાં વાદળ અને ભગવાનની આગળ ફરિયાદ કરવી છે કે “હે આક્રમણનો આતશ ન આવ્યું હોય. આ જ ભગવાન, તું દુઃખ કેમ મેકલે છે?" હું તે એમ છે. અને આજે છે જ. સહન કર્યું એટલે જ એ કહું છું કે તમે એમ કહે કે “હવે અમે તારું સંત બન્યા. એણે જે સહન કર્યું ન હોત તે એ શરણું લીધું છે, હવે અમે તારી મદદ લીધી સંત બની શકત જ નહિ. અને એ બતાવી છે, હવે તું અમારે પડખે છે. અને એટલા આપે છે કે જેમ જેમ તમારામાં સહન કરવાની માટે કષ્ટ આવે તે મને વાંધો નથી. સહન શકિત આવે છે તેમ તેમ તમારામાં સંતપણું કરવાની શકિત મળે, બીજું કાંઈ નહિ જોઇએ.” આવતું જાય છે.
એટલે કવિવર ટાગોર પ્રાર્થનામાં એમ કહ્યું ઘણા ભકતે, ખાસ કરીને ધમ કરનારા કે “હું એમ નથી કહેતા કે દુખ ન આવે, માણસે ફરિયાદ કરતા હોય છે. “અમે રોજ પ્રભુ, હું એમ નથી કહેતા કે મુશીબત ન આવે, મંદિરમાં જઈએ, રોજ કથા સાંભળીએ છતાં
હું એમ પણ નથી કહેતા કે મને દુખમાંથી. ભગવાન અમારે ત્યાં દુઃખ શું કરવા મોકલે છે ?, મુકત કરી દે. હું તે એટલું જ કહું છું કે હું કહું છું કે તમે સારા બન્યા છે, ભક્ત થયા
દુખ આવે, મુશીબત આવે, કષ્ટ :આવે તે તે છે એમ કહે છે તો તમે પણ તે
સમયમાં હું ભાંગી ન જાઉં અને નબળે બનીને એ તપાસવા દુખ આવે છે. બગસ (Bogus)
દીન ન બની જાઉં એ બળ આપે. એ દુઓને માણસ અંદર ઘૂસી ન જાય તે માટે દુઃખની
સહન કરવાની જે શકિત છે એ મને મળે.” કસોટી પર તમારી પરીક્ષા થાય છે.
દુઃખને સહન કરવાની શકિત, સરકી જવાની
યુકિત નહિ. અને એ રીતે કોઈકવાર પિત્તળ પણ સોનું ગણાવીને અંદર ઘૂસી જાય તે સનીનું કામ છે
આ પ્રાર્થના એ જ બતાવી આપે છે કે કે એ એને તેજાબમાં નાંખે. કટી પર પણ
જે ભકત છે એ દુઃખને સહન કરવા માટે ચઢાવે. એમાં પણ એને જે Doubt લાગે તે
તત્પર બને છે અને એ દુઃખને સહન કરવા કદાચ એને અંદરથી તેડીને પણ ક્યાંય બેટું
માટે એને એક જાતની શકિત પ્રાપ્ત થઈ જાય નથી ને એની ચકાસણી અને તપાસણી કરે.
છે. કંઈ શકિત? સ્વસ્થતાની શકિત. કારણ કે એ સેનું કહેવડાવે છે. જે એ એમ તમે જે જે કે જ્યારે તમારી તબિયત કહી દે કે હું પિત્તળ છું, તે કઈ એ મૂર્ખ સારી હોય, તમારા શરીરમાં કેઈ જાતને વ્યાધિ એની નહિ મળે, જે એને કસેટી ઉપર ચઢાવે, ન હોય ત્યારે સહજ સ્કૃતિ અને સહજ