Jain Shwetambar Conference Herald 1919 Book 15

SR No.: 536515
Original Sutra Author: N/A
Author: Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1919
Total Pages: 64
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Jain Shwetambar Conference Herald, & India
File Size: 6 MB

Page 32

૩૨
જૈન શ્વેતાંબર કન્ફરન્સ હેરલ્ડ.
પણાના ગુણુ નથી, છતાં તે વિકારનુ કારણ થાય છે, તેમજ જિનપ્રતિમા પણ ધ્યાનનું કારણ છે. વળી કાઈ એમ પૂછે કે તે પ્રતિમાને પૂજતાં હિંસા થાય છે, જ્યારે ભગવંતે તા યાને-અહિંસાને ધર્મ કહ્યો છે. તે તે પૂછનારને એમ કહી શકાય કે પ્રદેશી રાજા કેશી ગુરૂને વંદનાથે આજે દિવસે મેાટા આડંબરવા આવ્યું તે તે બંદનામાં હિંસા થઇ, પરંતુ લાભ કારણ ગણુતાં તેમાં હાનિ ન થઈ. તેવીજ રીતે મલ્લિનાથ ભગવાને છ મિત્ર પ્રતિખેાધવાને પુતલીનું દૃષ્ટાત કહ્યું અને તેમાં હિ'સા તેા ધણી થઈ, પણ તે લાભના કાર ણુમાં ગણી છે. તાત્પર્ય કે માત્ર જો શુદ્ધ હોય તે તેમાં હિંસા લાગતી નથી. અથવા એવીજ રીતે કાઇ એમ કહે કે અમે ધેર બેઠાં બેઠાં ભગવાનના સ્તરનરૂપે શક્રસ્તવ હું નમેાથુણ”) કહીશું તો અમને લાભ થશે. તા તેના ઉત્તરમાં કહેવાનું કે એ ખરૂં છે, પરંતુ ભગવતીસૂત્રમાં ભગવાનને વંદનાના અધિકારમાં ભગવાન પાસે જઇ વંદના કરવાનું કુલ મહાકું કહ્યું છે, તથા નિક્ષેપેાના અધિકારમાં એમ કહ્યું છે કે ભાવ નિક્ષેપ એકલે થાય નહિ, પણ નામ, સ્થાપના તથા દ્રવ્ય એ ત્રણ મળ્યા હાય ત્યારે ભાવનિક્ષેપ થાય.
આવી રીતે દ્રવ્યનિક્ષેપના સબંધમાં જાણવું. દ્રવ્યનિક્ષેપ ભાવ નક્ષેપ વગર સિદ્ધિને આપનાર નથી. દ્રવ્ય તે ભાવતુ' કારણ છે૮ વળી ભાવવિના દ્રવ્યપણું પુણ્યનું કારણ છે, પરંતુ મેાક્ષનું કાન્ગ્યુ નથી. આને માટે દૃષ્ટાંત લઈએ. ઉપવાસ આયંબિલ આદિ જે કરણી રૂપ તપસ્યા છે તે જો જીવ અજીવ પદાર્થની સત્તા એળખ્યા વગર થતી હાય ! તે કષ્ટ તપસ્યા છે, અને તેવી તપસ્યા કરનારને ગવતીસૂત્રમાં અવ્રતી તથા અપ્રત્યાખાની કહ્યા છે. તેવીજ રીતે જ્ઞાનવગર જે એકલી બહ્મ કરણી કરે છે અને પોતે સાધુ કહેવાય છે તે મૃષાવાદી છે એ । ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં કહ્યું છે જે અજ્ઞાની છે. તે મિથ્યાત્વી છે; જે જ્ઞાની છે તે મુનિ છે. કેાઈ એમ કહે કે ગણિતાનુયોગના નરકદેવતાના ખેલ–તે સંબંધી હકીકત અને શ્રાવકના આચાર જાણીને કહે કે અમે નાની છીએ, તે તે મૃષા છે; તેએ જ્ઞાની નથી. જ્ઞાની તે તેને કહિયે કે જે દ્રવ્યગુણ પર્યાયને જાણે. શ્રી ઉત્તરાધ્યયનસૂત્રના મેક્ષમાર્ગમાં કર્યું છે કે—
एयं पंच विहाणानां दव्वाणय गुणाणय । पज्झत्राण सव्वेसिं नाणं नाणी हि दंसियं ॥
અ——એ પાંચ પ્રકારનાં દ્રવ્ય, ગુણુ, અને પર્યાય એ સજાવું તે જ્ઞાનીએ જ્ઞાન કહ્યુ` છે.
અર્થાત્ વસ્તુસત્તા જાણ્યા વગર નાની થઈ શકાય નહિ; અને નવતત્ત્વને ઓળખ્યા વગર સમ્યકતી થઈ શકાય નહિ. આવા જ્ઞાન અને દર્શન ( સમ્યકત્વ ) વગર જો કાઇ હે કે અમે ચારિત્રવાન છીએ તેા તેઓ પણ મૃષાવાદી છે; કારણ કે શ્રી ઉત્તરાધ્યયનસૂત્ર મધ્યે કહ્યુ છે કેઃ—
भावस्यहि कारणं तु यल्लोके तत् द्रव्यं.
૨૬ ઝુળી પ્રવાસેળ, નાળેળ ય મુળી ોદ્દ–(ઉત્તરાધ્યયન)અર્થાત્–અરણ્યવાસથી મુનિ નથી થવાતું, પણ જ્ઞાનથીજ મુનિ થવાય છે.