________________
જૈન શ્વેતાંબર કાન્ફરન્સ હેરલ્ડ.
ઉપદેશ ધર્મ અનુસાર હોવા જોઇએ અને તેથી તે ધમઁપદેશમાં ધર્મની શી સ્થિતિ છે, કેવા ધર્મ ટકી રહે, તે ટકાવી રાખવા શું કરવું જોઇએ એ પર ખાસ લક્ષ રાખવાની જરૂર છે. એક ભારતસેવક અંગ્રેજ જણાવે છે કેઃ—
૨૦
That religion will live and prosper and spread which has sufficient vitality in it to prompt its adherents, to take active measures for teaching it to the young and to all, not only through paid official teachers, but by those who have found their religion the strength and joy of their own lives, and are intent on bringing to others the light and blessing which they themselves eujoy.
તેજ ધર્મ જીવવાના, આબાદ થવાના અને પ્રસરવાના કે જેમાં એટલા પૂરતી સવનતા હેાય કે જેથી તે પેાતાના અનુયાયીને પ્રેરી શકે કે જેથી તે તે ધર્મ જુવાન અને બધાને શિખવવા માટે વ્યવહારૂ–સજીવન પગલાં લે, અને તે એવી રીતે કે તે ધર્મ માત્ર પગારદાર બાંધેલા શિક્ષકા દ્વારા શિખવવા માટે જ નહિ પણ એવી વ્યક્તિઓ દ્વારા કે જેઆએ પાતાના ધર્મમાં પેાતાના જીવનનાં બળ અને આનન્દ પ્રાપ્ત કરેલાં છે અને જેએ જે પ્રકાશ અને આશીર્વાદ પાતે ભગવે છે તે ખીજાને પણ પ્રાપ્ત કરાવવામાં તૈયાર રહે. આપણા સાધુ નિષ્કંચન અને બ્રહ્મચર્ય સ્થિત છે, તેમને પૈસાની જરૂર નથીતેમ લાક્ષ પણ નથી. તે તે। આત્મભેગી ધર્મોપદેશક છે. તેમના માટે સાંસારિક ઉપાધિ કાઇ પણ જાતની શાસન પ્રવર્ત્તકાએ આપેલી કે કરમાવેલી નથી. તે પેાતાને પેાતાના ધર્મમાંથી મળેલાં પ્રકાશ અને હૃદયસ તાષના વિસ્તાર અન્ય શ્રાવક શ્રાવિકાઓમાં કરી જે બળ અને આનંદ પાતે લે છે . અગર લઇ શકે તેમ છે તે બળ અને આનંદ ગૃહસ્થાશ્રમીઓને આપી શકે તેમ છે.
જેમ સાધુના આશ્રમ જૈન ધર્માંમાં પ્રાચીનકાળથી બંધાયા છે તેવીજ રીતે હિન્દુ ધર્મમાં સન્યાસી–સાધુબાવાઓ-પરિવ્રાજક અને મુસલમાની ધર્મમાં કીર રૂપે બધાચેલા છે. હિન્દુ ધર્મમાં આવા સાધુઓની સંખ્યા એંસીલાખ જેટલી કહેવામાં આવે છે. અને તેમાંના મોટા ભાગ ભીક્ષાના ટુકડા માગી ઉદર પાણ કરી આળસ–પ્રમાદમાં ભટકવામાં ગાળે છે તેથી વિદ્યાન અનુભવી હિન્દુ સુધારકા અને વિવેકાનન્દ જેવા ધર્મ સુધારકા પણુ જખરા ખળાપા કરે છે. આમાં કેટલાક તેા ત્રણા વિદ્વાન અને ધર્મનાતા હાય છે એ પણ સાથે ખરૂં છે. વિવેકાનન્દ મહિસુરના રાજાને એક પત્ર લખી જણાવે છે કેઃ– kr આપણા દેશમાં એકનિષ્ઠાવાળા અને સ્વાર્પણ કરવાને તત્પર એવા હજારા સંન્યાસી છે. તેઓ ગામેગામ રીતે ધર્મના ભેાધ આપે છે. હવે એવા સંન્યાસીઓનું જો એક સુવ્યવસ્થિત મ`ડળ બાંધવામાં આવે અને તે જેમ ધર્મના ભેાધ આપે છે તેમ ધર્મને બદલે લૈાકિક વિષયાનું શિક્ષણ આપતા થાય તા જે કેળવણી શાળાઓ દ્વારા લાકાતે નથી પહોંચતી તે આ રીતે આપના આખા રાજ્યમાં ફેલાઇ જશે. દાખલા તરીકે જો એવા એ માસા પેાતાની સાથે મેજીક લેન્ટર્ન, પૃથ્વીના ગેાળા, ઘેાડાક નકશા અને દેશ દેશના સૌંસારનાં ચિત્રા રાખીને એકાદ ગામડામાં સાંજના પ્હારના જઈને લોકેાને શીખવવા લાગે