________________
નવીન વર્ષનું ટુંક વક્તવ્ય.
नवीन वर्षy टुंक वक्तव्य. जीवन्तु मे शत्रुगणास्सदैव
तेषां प्रसादेन विचक्षणोऽहं । यदा यदा मे शिथिला च बुद्धिः
तदा तदा ते प्रतिबोधयन्ति ॥ મારા શત્રઓનાં ટોળાં હમેશાં જીવતાં રહે, કે જેના પ્રસાદથી હું વિચક્ષણ બોજ રહું, (કારણ હૈં) જ્યારે જ્યારે હારી બુદ્ધિ શિથિલ થાય છે ત્યારે ત્યારે તેઓ પ્રતિબોધ આપ્યા જ કરે છે.
પ્રિય વાચક! આપણે સવે ગમે તે પદ પર હાઈએ, પણ તે તે પદેથી આપ્રણાથી જેટલું બની શકે તેટલું-મતિ અને શક્તિની મર્યાદા મુજબ કાર્ય કરવા ઉત્સુક રહેવું જોઈએ અને કરવું જોઈએ. દુનિયાના અપ્તરંગી માના પિતાની જેવી દષ્ટિ હોય તેવી દષ્ટિથી પિતાપિતાના ખ્યાલ, આત્મનિવેશ, સ્વાર્થ અને સ્વભાવ મુજબ અન્યના સંબંધમાં નિહાળે છે અને તે શબ્દધારે બહાર કાઢે છે. તે તેને મેઢે ગરણું બાંધવા કોઈ જતું નથી. સૌ સે પિતાપિતાને ભાવે ખપે છે–પોતપોતાd પિત પ્રકાશે છે, અને તેથી પિતાની ઉન્નતિ અવનતિ સાધે છે. તમે અને અમે સર્વેએ જે જાહેર કાર્ય હાથમાં લીધું તે પવિત્ર દષ્ટિથી ઉંચા ઉદાર ભાવથી ઉપાયે જજે-તેને પુષ્ટ બનાવવા સર્વ પ્રયાસ શક્તિ અને સંજોગ અનુસાર કરજે. તેમ કરવામાં જે સ્વાર્થ હિતશત્રુઓ આડા આવે, નિન્દા કરે તે સામે શિક્ષા કે દંડની નજરથી ન જોતા પહેલાં પ્રથમ તે અનુકંપા ને દયાથી જોશે. તેવી દયાની નજર તેમના નીચ હવસને શત બનાવી તેમની ઉન્નતિ સાધશે; છેવટે જે તે પણ કાર્યગત ન થાય તે છેવટના ઉપાય તરીકે જ શિક્ષા કે દંડ તરફ નજર નાંખશો.
साधुओनो कर्तव्य-मार्ग. તીર્થ પ્રવર્તકોએ તીર્થને બાંધી તે તીર્થમાં સાધુ સાધ્વી શ્રાવક શ્રાવિકા એ ચારેને સમુદાયને સમાવેશ કરી નમો તિરણ એટલે તીર્થને નમસ્કાર કર્યો એ પરથી જેને શાસન પ્રવર્તકોએ બહુજનવાદ (Democracy) કેવા ભવ્યરૂપમાં પ્રતિપાદિત કરી છે તે સહેજે સમજી શકાય છે. આ ચારેમાં સાધુ સાધ્વી એ સંસાર ત્યાગી હોઈ તેમને સંસારની લાલસાથી સ્વતઃ વિરક્ત રહી, તે સાધુ-આશ્રમના આચાર બરાબર પાળવા ઉપરાંત તેમના શિરે સંસારમાં રહેલા શ્રાવક અને શ્રાવિકાઓએ સંસાર કેવી ઉત્તમ રીતે નિવહ એ માટે સત્ય શુદ્ધ ઉપદેશ આપવાની પણ જુસ્સેદારી રહી છે. તે જુસ્સેદારી તે સન્યાસી વર્ગે મૂળથી તે અત્યાર સુધી નિરંતર વાણીના પ્રવાહથી ઉપદેશ આપ્યાં જ કરી યથાશક્તિ પાળી છે અને તે પરથી પાળતા જશે એમાં કંઈ શક રહેતો નથી. પણ તે ઉપદેશમાં સંસારની હમણુની સ્થિતિ અને સંજોગ અનુસાર કેવી રીતે ફેરફાર કરવાની જરૂર છે તે પણ તેઓએ સમજું જોઈએ
