________________
શ્રી જૈન ભવે. કા. હેલ્ડ.
www
w
w
-
- “સાધુઓના અભ્યાસ માટે ઉપાય યોજવાની જરૂર’ એ પર ગત કોન્ફરન્સ પ્રમુખ ડાકટર બાલાભાઈ નાણાવટીએ જે કહ્યું હતું તેના પર અમે ધ્યાન ખેંચ્યું હતું. તે પ્રભાવ પાડનારા આચાર્યો પન્યાસો વગેરે આ સંબંધમાં પૂર્ણ વિચાર કરી એવી યોજના કરશે કે જેથી સાધુઓ અભ્યાસી, વિચાર શીલ, વિદ્વાન અને પ્રખર ઉપદેશક થવા પામે, શ્રાવકોમાં રહેલું જડત્વ અને અંધારું દુર કરે, સાધુઓના બંધારણને પુષ્ટ અને સંગીન બનાવે અને જૈન ધર્મ અને દર્શનની જ્યોતિ ચળકાવે.
આગામેનું અધ્યયન કેવા પ્રકારનું હોવું જોઈએ? – ( હાલના કેટલાક ભણેલા આગમોની સરલતા અને તેના વિષયોની સામાન્યતા સમજી તેમાં રહેલ ભાવાર્થ અને રહસ્ય સમજવાનો પ્રયાસ કરતા નથી એ હાલના ભણતરની તુચ્છતા છે. પાશ્ચાત્ય સંસ્કારથી પિતાને ભૂષિત થયેલા માની પૂર્વનાં પુસ્તકમાં રહેલ ખુબી
એ તે સંસ્કારની દૃષ્ટિથી પિછાની શકતા નથી એ દેશનું દુર્ભાગ્ય ડા સમય પહેલાં હતું, પરંતુ હવે દેશનું વાતાવરણ બદલાયું છે. રાષ્ટ્રિય જુસ્સો ઉકળે છે અને દેશજન દરેક કલાકે શાસ્ત્રની કસોટી પૂર્વજોએ જે ચેતનતા લાવી હોય તે તપાસવા તરફ લક્ષ રાખી કાર્ય કરે છે એ દિવસની વાત છે. જૈન આગમ અત્યાર સુધી જોઇએ તેવા સુંદર આકારમાં પ્રસિદ્ધ થયા નહતા પણ સદ્દભાગ્યે પન્યાસવર્ય વિદ્વાન મુનિવર શ્રી આણંદસાગરજીના પ્રેરણામય મહાન પ્રયત્નથી પ્રકટ થતા જાય છે, હજુ બધાં પ્રગટ થવાને વાર ઘણી લાગશે; છતાં આશા રાખવાનું કારણ છે કે હવેથી સબળ ઝડપે કાર્ય લઇ પંચાંગી સૂત્ર બહાર પાડવામાં આવે તે પૂર્ણ સંભવ છે. તેમાં પ્રાચીન ટીકા, ચૂર્ણ, ભાષ્ય, ટીકા કે નિર્યુક્તિને પહેલી પસંદગી આપવામાં આવશે. અત્યાર સુધી થડા પ્રસિદ્ધ થયેલ છે તે તેનું અધ્યયન કેવી રીતે કરવું તે સંબંધી ઊહાપોહ કરવાની જરૂર છે. આગમો કેવી રીતે પ્રસિદ્ધ થવા જોઈએ એ કહી ગયા છીએ. અભ્યાસના સંબંધમાં અમારે જે કહેવાનું છે તે એ છે કે –
* ક્રાઈસ્ટનું અનુકરણ એ નામનું જગત પ્રસિદ્ધ પુસ્તક રચનાર Thomas A. Kempis નામને સમર્થ વિદ્વાન જણાવે છે કે –
Not only eloquence, but truth is to be sought after in the Holy Scriptures, every part of which must be read with the same spirit by which it was written and in these and all other books it is an improvement in holiness, not plea. sure in the Subtelty of thought or accuracy of expression, that must be principally regarded, we ought to read those parts that are simple and devout with the same affection and delight as those of high speculation.
અર્થાત -- શાસ્ત્રમાં માત્ર વત્તવની નહિ પરંતુ સત્યની શોધ કરવાની જરૂર છે. શાસ્ત્રનો દરેક ભાગ જે આશયથી લખવામાં આવ્યો હોય તે આશયથી અવશ્ય વાંચવાને છે અને તેમાં તથા બીજા સર્વ પુસ્તકોમાં જેના પર મુખ્ય આદર આવે જોઈએ તે પવિત્રતામાં વધુ શુદ્ધતા છે–વિચારની ગહનતા કે શબ્દાર્થની યોગ્યતામાં આનંદ એ દૈણ છે