________________
૨૦૬
શ્રી જિન . કે. હરેડ.
નાથી દસેક વાર દૂર હતો છતાં પણ આવેશમાં નીકળી પડેલા ઉપલા શબ્દો તેમના કાને પડયા અને તેમના વાર્તાલાપમાં ખલેલ પહોંચી. શીખ સરદારે બન્ને યુવકે પ્રતિ દષ્ટિ કરી નર્સને કહ્યું: “હું, ચલાવો; કાંઈ નથી.”
નર્સે પણ યુવક પ્રતિ મુખ ફેરવી દષ્ટિ કરી પણ શીખ સરદારનાં વાક્યથી દષ્ટિ જેવી પડી તેવી જ પાછી ફરી. આ તકને લાભ થાકેલા યુવકે પુરેપુરો લઈ લીધો. હેની ખાત્રી થઈ કે તે હિંદી નસ કોઈ બીજું નહિં પણ “વિશુદ્ધા” છે. પરંતુ પિતે ભૂલતે હોય તે? પણ એવી ભુલ થાયજ કેમ? એજ ચહેરો, એજ સરીરાકૃતિ, એજ રોગ અને એજ છટા; છતાં પણ કાંઈ અતેડું ન બને તેની સાવચેતી રાખી વધારે તપાસ કરવાની તેને આવશ્યક્તા લાગી. હેને સહચર તેને હાથ પકડીને વારંવાર પુછતું હતું કે “શું છે મધુર? કહે તે ખરો ! ” પણ મધુરલાલે “ કાંઈ નથી એ તે સહજ ” કહી આગળ વધવા પ્રવૃત્તિ કરી અને બને ચાલવા લાગ્યા.
પક્કી ખાત્રી કેવી રીતે કરવી હેની લેજના મધુરલાલે પિતાના મગજમાં ઘડી કાઢી હતી. તેઓ બને પેલા શીખ સરદાર અને નર્સ બેઠા હતા તે દિશા તરફ ચાલતા હતા. મધુરલાલે બોલવાનું શરૂ કર્યું.
સુમન! જ્યારે હું ગુજરાતી પાંચમી ચોપડી ભણતો હતો ત્યારે હારી ખુલે જવાના માર્ગમાં હારા વડીલ બંધુનાં સાસરાનું ઘર આવતું હતું. હારા ભાઈનાં તે સમયે લગ્ન થયેલ નહિ તે પણ મહારી ભાભી વિશુદ્ધા—” .
“હારી ભાભી વિશુદ્ધા,” એ છેલ્લા શબ્દો સીખ સરદાર અને હિંદી ન બેઠ હતા તે બાંક પાસે આવતાં જ મધુરલાલ બેલ્યો અને હિંદી નસ ઉપર તે શબ્દોની અસર શું થાય છે તે જોવા હેના સામી દૃષ્ટિ કરી. વીંછીને અણધાર્યો દંશ લાગ્યો હોય તેમ હિંદી નર્સ કે જેને હવે આપણે વિશુદ્ધાનાં નામથી ઓળખીશું અને જે આ વાર્તાની નાયિકા છે તે ચમકીને બાંક પરથી ઉભી થઇ મધરલાલ પ્રતિ ક્ષણભર સચોટ તાકી રહી બોલી ઉઠી,
મધુરભાઈ ! હમે અહીં—” વિશુદ્ધાનું ગળું બેસી ગયું. તેનાથી વધારે બેલી
શકાયું નહિં.
બહુ તો અહીં બારીસ્ટર થવા આવ્યો છું, ભાભીશ્રી ! પણ હમે સ્વર્ગમાંથી અહીં કયારે આવ્યા?” મધુરલાલે જરા હસીત મુદ્રાથી પૂછ્યું.
હાલાં સગાં શિવાય મહને બીજું કોણ સદેહે સ્વર્ગે મેકલી શકે ?” વિશુદ્ધાને માઠું લાગ્યું હોય તેમ હેની મુદ્રા પરથી સાફ દેખાઈ આવતું હતું, તે જે મધરલાલ બોલ્યો
“માઠું લાગ્યું, ભાભીશ્રી ! માફ કરજે; પરંતુ અમો એમ માનતા હતા કે “ફોરચુના સ્ટીમર સાથે હમે સમુદ્રવશ થયા. એ સ્ટીમરને ડુમ્માં લગભગ એક વર્ષ થયું તે દરમ્યાન હમારા કાંઈ સમાચાર નહિ મળવાથી અમારી માન્યતા મજબુત થતી ગઈ.”,
“પરંતુ હવે તે તે માન્યતા ખોટી ઠરીને? ધીમેધીમે હમારી બધી માન્યતા ખેટી કરશે, મધુરભાઈ! માત્ર સમયની બેટી છે. ” બોલતાં બોલતાં વિશુદ્ધ ઉશ્કેરાઈ ગઈ. હેના પગ ધ્રુજવા લાગ્યા.