________________
૧૯૪
શ્રી જૈન ભવે. કે. હેલ્ડ.
થવા પામી ત્યારે શ્રીમન્મહાવીર પિતાએ અહિંસા પરમધર્મ રૂપ ધજાને અખંડ ફર કાવી તેમજ શ્રીશંકરાચાર્યું પણ જ્ઞાન માર્ગને પ્રચાર કરી યજ્ઞાદિકનો નિષેધ કર્યો. અનેક વખતે અમુક વિષય તરફ લોકે ખેંચાણ કે તરત તેથી પ્રતિપક્ષ વિષયને સન્મુખ કરતા. એ વિષયને નિર્ણય પ્રાચીન ધર્મ શાસ્ત્રો ઇતિહાસ વૃત્તાંતથી થવા પામે છે. માટે સત્ય વક્તા લોકમત સ્થિતિના અનુભવી થવાથી જ પ્રાસ્તાશ થવા પામે છે. વ્યાખ્યાતાને આશા રહિત રહેવાની જરૂર છે. અન્યથા લેક સ્થિતિ સાનુકુલ (ઈને પણ જો વક્તા વ્યાખ્યાતા આશા પાશમાં સપડાઈ જવાથી શું અનીષ્ટ પરિણામ નથી લાવ્યા? નથી લાવતા ?. વિવેક દષ્ટિ પુર:સર સદ્વિચાર શ્રેણીમાં આરોહણ કરતાં સુવિદિત થશે કે ભકિત માર્ગ સંબંધે જેન વૈષ્ણ, કેવા પ્રકારની કેટીમાં ગણના કરાવવા લાગ્યા છે ! એ વિચાર સભ્ય વાંચકવૃંદ સ્વયં કરી લેશે. જ્ઞાન માર્ગ સંબધે જે અનુભવ કરવામાં આવે તે નિશ્ચય થશે કે, આધુનિક શુષ્ક વેદાંતિઓ જ્ઞાનીઓ, આશા, પિશાચણીથી વંચિત થઈ, ઉન્મત્તવત અતિ ગાંભીર્ય મહદર્થ સૂચક અહં બ્રહ્માસ્મિ શિહ તત્વમસિ : સિદ્ધાત્માપર સેહ, સહ સે પરમેશ્વર; દત્યાદિક મહાવાક્યોને ઉપયોગ કેવલ વાણી વિલાસમાં બતાવવા પ્રયાસ નથી આચરતા ! તેમજ કર્મ માર્ગ પર, અવલોકન વિચારતાં પણ જણાશે કે “કાર્ય સાથે માન” એ સૂકિતને ખાસ માન આપવામાં જ સ્વકર્તવ્યની પરા ષ્ટી હમજાય છે ! ! ! અહણાપણ કતિષય ઉપદેશકોએ એજ માર્ગને આશ્રય કરેલ છે.
એક મુનિ,
વ્યર્થ પ્રયત્ન
કવાલી, અમે વૈરાગ વેત્તાઓ વિરાગી સહુ પદાર્થોથી; ફસાશું ના હવે ફરે તમારા તે પ્રયત્નથી. બધા જોયા તમારા તે છુપા હા ! સ્વાર્થના પડદા; હવે ના ભોળવાઈશું તમારા તે પ્રયત્નથી. તમારા પ્રેમને જાદુ નજરબંદી અહિં કરવા; હવે તાકાદ ના ધરશે તમારા તે પ્રયત્નોથી. તમારી આંખનાં આંસું અમારાં દિલને દ્રવવા; હવે ના કાર્ય કે કરશે તમારા તે પ્રયત્નોથી. મુંઝાયા મેહમાં ઝાઝું તમારા મુખને ભટકે; હવે તે ના મુંઝાઈશું તમારા તે પ્રયત્નોથી. અમારી જીદગાનીઓ ફના કીધી હજારોએ; હવે તે ના ના કરશું તમારા તે પ્રયત્નોથી.
