________________
સાત નયનો રાસ.
એક દ્રવ્યાવશ્યક ભાષી, ઋજુસત્ર સર્વે ઇતિ સાખી,
જુસૂત્ર વિના નય તીન, સિદ્ધસેન મતે દ્રવ્ય લીન. એ સદાવશ્યક પર્માર્યો, દ્રવ્યપદ ઉપચાર કહાયે. શબ્દ સમભિરૂઢ એવભૂત પર્યાયાર્થિકે અનુયુત. સિદ્ધસેન મને નય યાર, પર્યાયાર્થિકના પ્રકાર, એ ઉત્તર ભેદ છે સાત, તરવાથી પમુહથી ગ્યાત. એકવું અંતિમ નય તીન, શબ્દ નામે અંતરલીન, આદેશતરિ તવ પંચ; એહ છે બહુલ પ્રપંચ. ભેદભેદ તણું વિવખ્યાઈ, પ્રત્યેકે નય તસ થાઈ. સત ભંગી જે અભ્યાસે, તે સમકિત વાસના વાસે. મુખ્યવૃત્તિ દ્રવ્યાર્થિક, ગુણગુણિને અભેદે કથક, અ નેં જેતસ ભેદ, ઉપચાર વલે તે વેદ,. પર્યાયાર્થિક મુખ્ય વૃત્તિ, ભેદ માને તેહને નિત્તિ, ઉપચારે તાસ અભેદ, મનિ ધારો ધરી ઉમેદ. . ગ્રહે મુખ્ય અમુખ્ય પ્રકાર, નય જે દેય ધર્મ પ્રચાર, કલ્પી જે તે અનુસાર, તસ વૃત્તિ અને ઉપચાર. ભિન્ન વિષય ન ભાષ્ય જેહ, નય નાનમાં સર્વથા તેહ, પરનય નિરખી માટિ, જાવે મિથ્યાતિ વાટિ. એહ છે મહાભાર્થે વિચાર, સંમતિ સંમતિ પણિ ધાર, સ્યાદવાદ મતે અનુસરે, જિમ શિવ વધુ લીલા વરે.
ઇતિ મૂલ નય જાણીતિ ભેદકથન,
અથ સપ્ત નય દષ્ટાંત કથન, ઢાલ ૪ રાગ મારૂણી, રાયપદ મરથ એ દેશી. એ નય સંસતક હુઈ, વિશુદ્ધ યથા કમેરે પ્રસ્થંકવસતિ પ્રદેશ દષ્ટાંત કરી ભાવે નિજ અનુભવ કરીને નિસણ શાસ્ત્રને લેશ. ૩૭ ભવિજન સાંભળેછ નય સમુદાય, આયતી સમુદાયને કારરે–આંચલી વનગમ દારૂ છેદન છાલન કરવેરે, મૃદુ કારણે ઉદભેદ. એહસ્થલે નૈગમ વ્યવહાર નય તણરે, સુદ્ધ યથાન્તર ભેદ– ભ૦ ૩૮ સંગ્રહ ચિતમિત ધાન્યાદિક ભૂતને કહેર, નહીં નાધિક પિત્ત; ભાન્ય મેચો ભયને ઋજુસૂત્ર કહે નહીરે, એકે માને પત્તિ– ભ૦ ૩૮ પ્રસ્થક ભાવે પરિણત આતમ પ્રસ્થકેરે, શબ્દાદિક મત એહ; પ્રસ્થક નાયક પ્રસ્થક કરતક જ્ઞાનથીરે, નહી અતિરિકત કો તેહ–ભ૦ ૪૦ લોક પ્રભૂતિ ગૃહ કણ લગે નિવસન કહેર, નયનેગમ વ્યવહાર; સંગ્રહ સંથાર 9ત શેત્ર પ્રદેશ કેરે, અન્ય સકલ ઉપચાર | ભ૦ ૪૧
