Jain Shwetambar Conference Herald 1917 Book 13

SR No.: 536513
Original Sutra Author: N/A
Author: Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1917
Total Pages: 194
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Jain Shwetambar Conference Herald, & India
File Size: 18 MB

Page 115

ધાર્મિક શિક્ષણનો ક્રમ.
૧૪૯
- આ પ્રમાણે અમે અમારી અલ્પમતિ અનુસાર ધાર્મિક શિક્ષણના ક્રમ સૂચવેલ છે.
અત્રે જે પુસ્તકોનાં નામ આપ્યાં છે તે વિદ્યાથીની અપેક્ષા છે. ક્ષિકે પોતે, યોગ્ય રીતે શિક્ષણ આપી શકે તે માટે, તદ્દ ઉપરાંત અન્ય ઘણા ગ્રંથે અવલે કવાની જરૂર છે એ દેખીતું છે. કોલેજ છોડ્યા પછી પણ, post-graduate studi s અથવા second interest in life તરીકે, ધર્મનો અભ્યાસ ચાલુ રાખવાને હોય છે, એ પ્રસંગવશાત - અત્રે જણાવીએ છીએ. કોલેજના વિદ્યાર્થીઓને માટે ઉપર સૂચવેલ અભ્યાસક્રમ આપણી બેંડિંગોમાં અમલમાં મૂકવાનો છે. તે માટે પાશ્ચાત્ય તત્વજ્ઞાન તથા ષડ્રદર્શનના જ્ઞાતા એવા તત્તરસિક અનુભવી પુરૂષની વાચક” તરીકે યેજના થવી જોઈએ.
આપણું વેતામ્બરમાં હાલ ક્રિયાજડતા-અજ્ઞાન ક્રિયા બહુ વધી ગઈ છે અને જ્ઞાન પ્રાયે લુપ્ત થઈ ગયેલ છે. જ્યારે દિગમ્બરોમાં જેશે તે ઘણુંખરા બાવકો તત્ત્વના સારા જાણકાર માલમ પડશે–શ્રી તત્ત્વાર્થસૂત્રનું અધ્યયન તે તેમણે ઘણે ભાગે કર્યું જ હશે. તેમના પંડિતેની સાથે આપણું ઘણાખરા સાધુઓ પણ જ્ઞાનમાં તુલના કરી શકશે નહિ. આવી વિષમ વરતુસ્થિતિ છે, જે નિરખી અમારું હૃદય દ્રવ્ય ઉકળાવા લાગ્યું છે અને હવે અમે તે કરૂણાજનક સ્થિતિ વધુવાર જોઈ શકતા નથી. દિગબરો માટે જેમ ક્રિયાઉદ્ધારની આવશ્યકતા છે તેમ આપણા માટે જ્ઞાન દ્વારની અત્યંત આવશ્યકતા છે.
વિવેકદીપ હદયે પ્રકટયા વિના, કુમતિને ત્યાગ થયા વિના, વિરતિરૂપી દૂતીને આશ્રય લીધા વિના અનાદિ કાળથી રીસાઈ ગયેલી સમતા સુંદરી મનાવાની નથી એવા શ્રીમાન આનંદઘનજીના પદોનો આશય છે. પરંતુ એ વિરતિ તે દુ:ખગર્ભિત કે મોહગર્ભિત નહિ પણ જ્ઞાનગર્ભિત હોવી જોઈએ અને એટલા માટે જ જ્ઞાનોદ્ધારની અમે જરૂર કહીએ છીએ. વિરતિ અને ક્રિયા એ બને ભિન્ન વસ્તુઓ છે, વિરતિ એ જ્ઞાનનું સમ્યકજ્ઞાનનું-ફળ છે, બાળકોને આપણે તે શીખવા દઈએ છીએ. એપ્લાડ તથા ગોકુલદાસ તેજપાળની હાઈ સ્કુલોમાં આપણું વિદ્યાર્થીઓને હિંદુ ધર્મ શીખવવામાં આવે છે તે માટે આપણે કાંઈ વાંધો લેતા નથી, વિલ્સન કોલેજમાં કિશ્ચિયન ધર્મ ફરજીયાત શીખવવામાં આવે છે છતાં આપણે આપણું છોકરાઓને ત્યાં મોકલીએ છીએ. યુનિવર્સિટિના અભ્યાસક્રમમાં ઋગવેદ તર્ક સંગ્રહ આદિ અન્ય દર્શનીઓના ગ્રંથો તથા કસ્ટ આદિ જડવાદીઓની સિદ્ધાન્તોને અભ્યાસ કરાવવામાં આવે છે અને તે આપણું વિદ્યાર્થીઓ કરે છે તેમાં આપણને હરકત આવતી થી. આમ છતાં શ્રીમાન રાજચંદ્ર જેવા ઉત્તમ શ્રાવક તથા તત્વજ્ઞાનીના આ દેશકાળને ખાસ અનુકૂળ પુસ્તકો માટે આપણને વાંધો હોય એ અમને તે એક પ્રકારને મિથ્યા કદાગ્રહ-સાનુબંધ કલેશના મૂળરૂપ અભિગ્રહ મિથ્યાવિ યા અભિનિવેશ મિથ્યાત્વ– જણાય છે. એક બાળકની પાસેથી પણ હિતશિક્ષા ગ્રહણ કરવી એવો શાસ્ત્રને આદેશ છે તે જ્યાંથી સત્ય પામી શકાય ત્યાંથી તે ગ્રહણ કરવામાં કોઈને અંતરાય પાડે એ ભવભીર જીવને મુદ્દલ યોગ્ય નથી.
આશા છે કે આપણી બંધુઓ દેશદષ્ટિ તછ રાજહંસની માફક અમારા કહેવાનું તાત્પર્ય ગ્રહણ કરશે.