________________
૨૭
ચાણક્યનીતિના કેટલાક કેનું સમકકી ગુજરાતી.
माता शत्रु पिता वैरी, येन बालो न पाठितः। सभा मध्ये न शोभन्ते, हंसमध्ये बको यथा। જેણે પુત્ર ભણાવ્યો ના, તે છે માત પિતા અરી, શેભે નહિ સભા મળે, હંસમાં બગલા પડે. वरमेको गुणी पुत्रो न च मूर्खशतैरपि । एकश्चंद्रौ तमो हन्ति न च तारा गणै रापि॥ મૂર્ણ પુત્રો નકામા સે, સારે એક સુલક્ષણે. તારા ગણ કરે ક્યાંથી ચંદ્ર સાથે બરોબરી? लालयेत् पंच वर्षाणि दश वर्षाणि तु ताडयेत् । प्राप्ते तु षोडशे वर्षे पुत्रं मित्रवदाचरेत् ॥ पांच वर्ष की बाडे, प्यारे भारे मानश, સોળમા વર્ષથી પુત્ર, ઉછેરો મિત્ર ભાવથી. लालने बहवो दोषा ताडने बहवो गुणाः। तस्मात् पुत्रं च शिष्यं च, ताडयेन तु लालयेत् ॥ લાડમાં બહુ હાનિ છે, મારમાં બહુ લાભ છે, એ જાણી પુત્ર શિષ્યોને, મારવા લાડવા નહિ. एकेनापि सुवृक्षेण पुष्पिते न सुगंधिना। वासितं तद्वनं सर्व सुपुत्रेण कुलं यथा ॥ ફૂલવાળા સુગંધાળા, ઉત્તમ વૃક્ષ એકથી, આખું વન બહેકે છે, જેમ વંશ સુપુત્રથી. एकेनापि कुवृक्षण कोटरस्थेन वन्हिना । दहते तद्वनं सर्व कुपुत्रेण कुलं यथा ॥ બધું વન બળી જાય, અંતરગ્નિ કુવૃક્ષથી. કુઝુત્ર કુલાંગારે, હણાય કુલ સત્વર, दूरतः शोभते मूों लंबसार पटोवृतः। तायच्च शोभते मूों यावत् किंचिन्न भाषते ॥ વસ્ત્રાભૂષણ પહેરેલે શોભે છે મૂર્ખ દૂરથી, પણ ત્યાં વેર શોભે છે, બે શબ્દ ન જ્યાં લગી. विषादप्यमृतं ग्राह्य अमेध्यादपि कांचनम् ।
नीचा दप्युत्तम विद्या, स्त्रीरत्नं दुष्कलादपि । માલિની. અમૃત વિષમહીંથી, હેમ કુસ્થાનમાંથી
દુકુલ થકી રમાને, લેઈએ તે ન લજી,
