________________
૪ર૬
શ્રી જેન કે. કે. હેરૅલ્ડ.
मूलसूत्रं प्रवक्ष्यामि चाणाक्येन यथोदितं । यस्य विज्ञानमात्रेण मूर्यो भवति पंडितः ॥
મૂલ સૂત્ર કહું તે હું, ચાણકયે વિર્યું યથા,
મૂખ ભણે કદી તે તે, બને પંડિત મંડિત. विद्वत्त्वं च नृपत्वं च नैव तुल्यं कदाचन । स्वदेशे पूज्यते राजा विद्वान् सर्वत्र पूज्यते ॥
કદી તુલ્ય નહિ હયે, પંડિતતા નૃપાલતા,
ભૂપપૂજા સ્વદેશોમાં, પંડિત દેશ વિદેશમાં. અથવા (ગીતિ) વિદ્વત્તાની સાથે, કદી ન થાશે સમાનઠકુરાઈ,
કાં કે પંડિત સઘળે, મનાય ને નુપ નિજસ્થાન માંહિ. पंडिते च गुणाः सर्वे मूर्खे दोषा हि केवलम् । तस्मा न्मुखेसहस्त्रेषु प्राज्ञ एको विशिष्यते ॥
સુગુણોથી ભર્યો વિદ્વાન, મૂર્ણ કેવલ દોષથી, માટે ભૂખ હજારથી, એક વિદ્વાન ઉત્તમ. “ मातृवत् परदारेषु परद्रव्येषु लोष्ठवत् ।
आत्मवत् सर्वभूतेषु यः पश्यति स पंडितः ।। પરસ્ત્રીને ગણે માતા, પરાયું ધન ધુળવત, પિતા સમાં બધાં પ્રાણી, માને તે નર પંડિત. किं कुलन विशालेन गुणहीनस्तु यो नरः। अकुलीनोपि शास्त्रज्ञो देवतै रपि पूज्यते ॥ ગુણ છે નહિ એકે તે, નકામી છે કુલીનતા, કુલહાણુ વિદ્વાનને પૂજે છે પણ દેવતા. रुपयौवनसंपन्ना विशालकुलसंभवाः । विद्याहीना न शोभन्ते निर्गन्धाः इव किंशुकाः ॥ ભર્યો રૂપે જુવાનીએ, ધર્યો જન્મ કુલીનમાં, પણ ના જે કદી વિદ્યા, ન શોભે કેશુડાં પડે. नक्षत्रभूषणं चंद्रो नारीणां भूषणं पतिः। पृथिवीभूषणं राजा विद्या सर्वत्र भूषणं ॥ ચંદ્ર શોભા કહો કેરી, પતિ શોભા સતી તણી, રાજા શભા સ્વભૂમિની, વિદ્યા શોભા બધાણી. તારાની ચંદ્ર શોભા છે, યામા શોભે સ્વામથી. ભૂમિની ભૂ૫ શભા છે, વિદ્યા શભા સહુ તણી.
અથવા.
