________________
જેનયુગ
२९८
ચૈત્ર ૧૯૮૪ હોતાહે મહાવીર કે સમસ્ત સાધક જીવન મેં સંયમ મહાવીર કા દીર્ઘ કાલ તક સાહચર્ય સત્યશોધકે કે ઐર તપ યહી દો બાતે મુખ્ય હૈ ઔર ઉન્હેં સિદ્ધ લિએ અર્થસૂચક અવશ્ય છે કે ૧૩ વર્ષ કી કરને કે લિએ ઉન્હોને કઈ ૧૩ વર્ષે તક જે પ્રયત્ન કઠોર ઔર દીર્ઘ સાધના કે પશ્ચાત જબ ઉન્હેં અપને કિયા ઔર ઉસમે જિસ તત્પરતા, ઔર અપ્રમાદ અહિંસા-તત્વ કે સિદ્ધ હે જાને કી પૂર્ણ પ્રતીતિ હુઈ કા પરિચય દિયા, વૈસા આજતક કે તપસ્યા કે ઈતિ- તબ હે અપના જીવનક્રમ બદલતે હૈ ! અહિંસા કા હાસ મેં કિસી વ્યક્તિ ને દિયા નહીં દિખાઈ દેતા સાર્વભોમ ધર્મ ઉંસ દીર્ધ તપસ્વી મેં ઇતના પરિબુત કિતને હી લોગ મહાવીર કે તપ કે દેહ-દુઃખ એર હે ગયા થા કિ અબ ઉનકે સાર્વજનિક જીવન સે દેહ-દમન કકકર ઉસકી અવમ પાના કરતે હે; પરંતુ કિતની હી ભવ્ય આત્માઓ કે જીવન મેં પરિવર્ત. યદિ વે સત્ય તથા ન્યાય કે લિએ મહાવીર કે જીવન હજાને કી પૂર્ણ સંભાવના થી મગધ ઔર વિદેહ પર ગહરા વિચાર કરેંગે તો યહ માલૂમ હુએ બિના કા પૂર્વકાલીન મલિન વાયુમડલ ધીરે ધીરે શુદ્ધ ન રહેગા કિ મહાવીર કા તપ શુષ્ક દેહદમન નહીં હોને લગા થા કોકિ ઉસમેં ઉસ સમય અનેક થા. વે સંયમ આર તપ દેને પર સમાન ૨૫ તપસ્વી ઔર વિચારક લોક-હિત કી આકાંક્ષા સે સે જોર દેતે થે. જાનતે થે કિ યદિ તપ કે પ્રકાશ મેં આને લગે થે. ઈસી સમય દીર્ધ તપસ્વી અભાવ સે સહનશીલતા કમ હુઈ તે દૂસરોં કી ભી પ્રકાશ મેં આયે ! સુખ-સુવિધા કી આહુતિ દેકર અપની સુખ-સુવિધા
ઉપદેશક જીવન બઢાને કી લાલસા બઢેગી ઔર ઉસકા ફલ યહ હેગા કિ સંયમ ન રહ પારા ઇસી પ્રકાર સંયમ
શ્રમણ-ભગવાન કા ૪૩ સે ૭૨ વર્ષ તક કા કે અભાવ મેં કેરા તપ ભી, પરાધીન પ્રાણી પર
યહ દીર્ધ જીવન સાર્વજનિક સેવા મેં વ્યતીત હોતા અનિચ્છા પૂર્વક આ પડે દેહ-કષ્ટ કી તરહ, નિર
હૈ ઈસ સમય મેં ઉનકે કિયે મુખ્ય કામે કી
નામાવલી ઇસ પ્રકાર હૈ– જો જો સંયમ ઔર તપ કી ઉકટતા સે (ક) જાતિ-પતિ કા જરા ભી ભેદ રખે બિના મહાવીર અહિંસા-તત્વ કે અધિકાધિક નજદીક પહું. હરએક કે લિએ દ્રો ઔર અતિ- કે લિએ ચતે ગયે, ત્યાં ત્યાં ઉનકી ગંભીર શાતિ બઢને લગી ભી ભિક્ષુ-પદ ઔર ગુરુ-પદ કા રાસ્તા ખુલા
ઔર ઉસકા પ્રભાવ આસપાસ કે લોગોં પર અપને કરના ! શ્રેષ્ઠતા કા આધાર જન્મ નહીં બરિક ગુણ આપ તેને લગા. માનસશાસ્ત્ર કે નિયમ કે અનુ- એર ગુણ મેં ભી પવિત્ર જીવન કી મહત્તા સ્થાસાર એક વ્યક્તિ કે અન્દર બલવાન હોને વાલી પિત કરના ! વૃત્તિ કે પ્રભાવ આસ-પાસ કે લોગ પર જાન- (ખ) પુરુ કી તરહ સ્ત્રિયો કે વિકાસ કે અનજાન મેં હુએ બિના નહીં રહતા.
લિએ ભી પૂરી સ્વતન્નતા ઔર વિદ્યા તથા આચાર ઈસ સાધક જીવન મેં એક ઉલ્લેખગ્ય ઐતિ- દેને મેં અિ કી ભી પૂર્ણ યોગ્યતા કે માનન! હાસિક ઘટના ઘટતી હૈ વહ યહ કિ મહાવીર કી ઉનકે લિએ ગુરુ-પદ કા આધ્યાત્મિક માર્ગ બોલ સાધના કે સાથ ગોશાલક નામક એક વ્યક્તિ કેઇ દેના છ: સાલ વ્યતીત કરતા હૈ ઔર ફિર ઉનસે અલગ
તો હું આ ફિર ઉનસે અલગ (ગ) લોક-ભાષા મેં તત્વજ્ઞાન આર આચાર હે જાતા હૈ ! આગે ચલકર યહ ઉનકા પ્રતિપક્ષી કા ઉપદેશ કરકે કેવલ વિદુગમ સંસ્કૃત-ભાષાકા હતા હૈ ઔર આછવક-સંપ્રદાય કા નાયક બનતા મોહ વટાના ઔર યોગ્ય અધિકારી કે લિએ જ્ઞાનહૈ ! આજ યહ કહના કઠિન હૈ કિ દેને કિસ હેતુ પ્રાપ્તિ મેં ભાષા કા અનરાય દૂર કરના સે સાથ હુએ ઔર કાં અલગ હુએ . પર એક () ઐહિક આર પારલેકિક સુખ કે લિએ પ્રસિદ્ધ આજીવક સંપ્રદાય કે નાયક ઔર તપસ્વી હોનેવાલે યાગ આદિ કર્મકાડૅ કી અપેક્ષા સંયમ