________________
દીધ તપસ્વી મહાવીર
૨૬પ दीर्घ तपस्वी महावीर.
(ડિત ગુઢાઢી. સમાચાર.) હાલ મેં ઇસ જમાને કા ધ્યાન અહિંસા, સંયમ પાતે પ્રિયાં, શાં ઔર ખાસ કરકે અતિ શાં ઔર તપ કે સિદ્ધાન્ત કી ઉપયોગિતા કી ઓર કો કિસી ભી બાત મેં આગે બઢને કા પૂરા મકા જાને લગા હૈ અએવ ઈન સિદ્ધાન્ત કી અસા- નહીં મિલતા થા ઉનકી આધ્યાત્મિક મહત્વાકાંધારણ પ્રતિષ્ઠા કરનેવાલે શ્રમણ-નાયક મહાવીર કા ક્ષાઓ કે જાગ્રત હોને કી, અથવા જાગ્રત હોને કે સંક્ષિપ્ત જીવન-ચરિત, ઈનકી જયતિ કે અવસર બાદ ઉનકે પુષ્ટ રખને કા કઈ ખાસ આલંબને ન પર, વિશેષ ઉપયોગી છે !
થા | પહલે સે પ્રચલિત નિગંઠ (જૈન) ગુરુ કી તત્કાલીન પરિસ્થિતિ
પરમ્પરા મેં ભી બડી શિથિલતા આ ગઈ થી. આજ સે લગભગ ઢાઇ હજાર વર્ષ પહલે. જબ રાજનૈતિક સ્થિતિ મેં કિસી ખાસ પ્રકાર કી એકતા ભગવાન મહાવીર કા જન્મ નહીં હુઆ થા, ભારત
નહીં થી ૫ ગસત્તાક અથવા રાજસત્તાક રાજ્ય કી સામાજિક ઔર રાજનૈતિક પરિસ્થિતિ એસી થી
ઇધર ઉધર બિખરે હુએ થે યે સબ કલહ મેં જિ. કિ જ એક વિશિષ્ટ આદર્શ કી અપેક્ષા રખતી થી
તના અનુરાગ રખતે થે ઉતના મેલમિલાપ મેં દેશ મેં એસે અનેક મઠ છે, જë આજકલ કે ખાખી . .
નહીં હર એક દૂસરે કે કુચલ કર અપને રાજ્ય બાબાઓં કી તરહ, ગુણ કે ગુણ તાપસ રહતે થે
છે કે વિસ્તાર કરને કા પ્રયત્ન કરતા થા તારિ તપસ્યા એ છે , એસી પરિસ્થિતિ કે દેખ કર ઉસ કાલ કે અનેક એસે આશ્રમ થે જહીં દુનિયાદાર આદમી કી કિતને હી
ભી ની કિતને હી વિચારશીલ ઔર દયાલુ વ્યક્તિ કા તરહ મમત્વ રખ કર આજકલ કે મહાઁ કે સદશ
વ્યાકુલ હોના સ્વાભાવિક છેઉસ દશા કે સુધારને બડે બડે ધર્મગુરુ રહતે થે કિતની હી સંસ્થા
કી ઈચ્છા કિતને હી લોગે કે હતી હૈ, વે સુધારને એસી થી, જë વિદ્યા કી અપેક્ષા કર્મકાડ કી,
કા પ્રયત્ન ભી કરતે હૈ, ઔર ઐસે અસાધારણ ખાસ કરકે યજ્ઞયાગકી પ્રધાનતા થી ઔર ઉન કર્મ
પ્રયત્ન કર સકને વાલે નેતા કી અપેક્ષા રખતે હૈ કા મેં પશુઓં કા બલિદાન ધર્મે માના જાતા
ઐસે સમય મેં બુદ્ધ ઔર મહાવીર જૈસે કા જન્મ થા સમાજ મેં એક એસા બડા હલ થા. જે હોતા હૈ પૂર્વ કે પરિશ્રમપૂર્વક ઉપાર્જિત ગુરુપદ કે અપને મહાવીર કે વર્ધમાન, વિદેહદિન ઔર શ્રમણજન્મસિદ્ધ અધિકાર કે ૫ મેં સ્થાપિત કરતા થા ભગવાન યે તીન નામ એર હૈ વિદેકદિન નામ ઉસ વર્ગ મેં પવિત્રતા કી, ઉચ્ચતા કી ઔર વિદ્યા માવપક્ષ કા સૂચક હૈ ! વર્ધમાન નામ સબસે પહલે કી એસી કૃત્રિમ અસ્મિતા દ્ધ ગઈ થી કિ પડ ! ત્યાગી જીવન મેં ઉત્કટ તપ કે કારણ મહાજિસકે બદલત વહ દૂસરે કિતને હી લાગે કે વીર નામ સે પ્રસિદ્ધ હુએ ઔર ઉપદેશક-જીવન મેં અપવિત્ર માન કર અપને સે નીચ સમઝતા ઔર શ્રમણ-ભગવાન કહલાએ . ઇસસે હમ ભી, ગૃહજીવન, ઉë ઘણા યોગ્ય સમઝતા–ઉનકી છાયા કે સ્પર્શ સાધકજીવન ઐર ઉપદેશકજીવન ઈન તીન ભાગે મેં, તક કે પાપ માનતા તથા ગ્રન્થ કે અર્થહીન પાઠ. ક્રમશઃ, વર્ધમાન, મહાવીર ઔર શ્રમણ-ભગવાન ઇન માત્ર મેં પાણ્ડિત્ય માન કર દૂસરે પર અપની તીન નામ કા પ્રયોગ કરેગે ! ગુરુ-સત્તા ચલાતા શાસ્ત્ર ઔર ઉસકી વ્યાખ્યાર્થે મહાવીર કી જન્મભૂમિ, ગંગા કે દક્ષિણ. વિદગમ્ય ભાષા મેં હોતી થી ઈસસે જન-સાધા- વિદહ (વર્તમાન બિહાર-કાન્ત) હૈ વહૈ ક્ષત્રિયકુડ રણુ ઉસ સમય ઉન શાસે સે યથેષ્ટ લાભ ન ઉઠા ઔર કુલપુર નામ કા એક કઆ થા ઉસકે