Jain Yug 1959

SR No.: 536283
Original Sutra Author: N/A
Author: Sohanlal M Kothari, Jayantilal R Shah
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1959
Total Pages: 524
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Jain Yug, & India
File Size: 34 MB

Page 85

जैज युग
श्री जैन श्वेताम्बर कॉन्फरन्स का मुखपत्र
વર્ષ: જૂનું ૨૦, નવું ૨ % વીરાત સં. ૨૪૮૫, વિક્રમાર્ક ૨૦૧૫ | તા. ૧ માર્ચ ૧૯૫૯ ૬ અંક ૫
कुम्मसुसंठियचलणा अमलियकोरंटबॅटसंकासा। वियसिअअरविंदकरा नासियतिमिरा सुयाहिया देवी। सुयदेवया भगवई मम मतितिमिरं पणासेउ ॥१॥ ममं पि देउ मेहं बुहविबुहनमंसिया णिञ्चम् ॥ २॥
| – માયતસૂત્ર અર્થ-કર્મ જેવા સુસંસ્થિત ચરણવાળી અને કોરંટપુષ્પના નિર્મળ વૃત્ત જેવી કાન્તિવાળી, ભગવતી મૃતદેવતા
મારી બુદ્ધિના તિમિરનો નાશ કરો! ૧. વિકસિત કમળ જેવા હાથવાળી, અજ્ઞાનતિમિરનો નાશ કરનારી તથા બુધ અને વિબુધ-પંડિતો અને દેવો–વડે નિત્ય નમસ્કૃત એવી શ્રુતદેવી અને મેધા આપો ! ૨.
કલાનું સર્જન અને રક્ષણ
ચારે સુભાષિતકારે માનવજીવનમાં કલાનું સ્થાન
અને મહત્ત્વ સમજાવતાં સાહિત્યસંતવિહીનઃ સાક્ષાત પશુ: પુછવાગહીનઃ એમ કહીને સૂચવ્યું કે જે માનવીમાં સાહિત્ય, સંગીત અને કળા પ્રત્યેની અભિરચિની ઊર્મિઓ ન હોય તેને પશુ જેવો સમજવો; ત્યારે “કળા” શબ્દથી એને શું ઉદ્દિષ્ટ છે એ જરા સમજી લેવું જરૂરી છે.
જે કૃતિ માનવીના ઊર્મિતંત્રને જગાડીને એના ચિત્તને રસતરબોળ બનાવે એનું નામ કળા. અને તેથી નાટક, કાવ્ય અને કથા જેવી સાહિત્યકૃતિઓ, સંગીત, નૃત્ય અને અભિનય જેવી શ્રાવ્ય અને દશ્ય ક્રિયાઓ અને ચિત્ર અને શિ૯૫ જેવી ચક્ષ દ્વારા ચિત્તને અલાદ આપતી અને સંતૃપ્ત બનાવતી કૃતિઓ-એ બધાનો કળામાં સમાવેશ થાય છે. આમ છતાં જયારે સુભાષિતકારે
સાહિત્ય અને સંગીતથી જુદી તારવીને કળાનો નિર્દેશ કર્યો છે ત્યારે એનો ખ્યાલ ચિત્ર અને શિલ્પકળાનો નિર્દેશ કરવાનો જ હોવો જોઈએ એમ સહેજે સમજી શકાય છે. અલબત્ત, ભરત, ગૂંથણ જેવી સામાન્ય જનસમૂહમાં પ્રવર્તતી હસ્તકલા વગેરેનો સમાવેશ એમાં થઈ જ જાય છે.
અહીં “કળા” શબ્દથી આપણને જે અભિપ્રેત છે તે ચિત્રકલા અને શિલ્પકલા જ છે, અને એમાં એના બધાય અવાંતર પ્રકાઓનો સમાવેશ થઈ જાય છે. - જ્યારે પણ કલાનો, સાહિત્ય, તત્વજ્ઞાન અને ધર્મ જેવા વિષયોનો વિચાર કરીએ છીએ ત્યારે સહેજે મન ભૂતકાળના સીમાડા ભેદીને પ્રાચીન સમયમાં ડોકિયું કરવા દોડી જાય છે અને કંઈક આપણને એવો ભ્રામક ખ્યાલ થઈ આવે છે કે ઉચ્ચ કોટીનાં આવાં બધાં