________________
૨૪
જૈન યુગ.
તા. ૧૬-૪-૧૯૪૦
ના
માત્ર બે જ સવાલો. અને જે સુધારા વધારાથી આ
લે છે તેની પ્રગતિનાલમાં ધાર્મિક કેળા
હિંયાનમાં
શ્રી કોન્ફરન્સની સમાજના
હવે શું કરવાનું શક્ય છે વિચારો દેરવવાની પ્રવૃતિમાં
અને શું સુધારા વધારાથી આ શિથીલતા આવવાને લીધે કેટ- * લેખક:- શ્રી. બબલચંદ કેશવલાલ મોદી.
જિનાઓ સમાજને વધુ ફળલાક ભાઈઓનું એવું માનવું થતું
દાયી નીવડે તે વિચારવાનું રહે છે. જાય છે કે કેન્સરન્સ હાલમાં કાંઈ જ કાર્ય કરી શકતી નથી. (૧) હિંદુસ્થાનભરમાં આવી રહેલી ધાર્મિક અભ્યાસ કરાવતી આ માન્યતા અગ્ય છે; કારણ કે કેન્ફરન્સની કેળવણી પાઠશાળાઓ માટે સર્વમાન્ય અભ્યાસક્રમ. વિષયક પ્રવૃત્તિ ચાલુ છે તેટલું નહિ પરંતુ દીવસે દીવસ પ્રગ- (૨) તે પાઠશાળાઓના વહીવટ માટે સૂચના આપવા અને તેમના
વહીવટ અને અભ્યાસ સામાન્ય ધારણું ઉપર લાવવા તિમાન થતિ જાય છે.
માટે ઈન્સપેકટરની વ્યવસ્થા. શ્રી જૈન એજ્યુકેશન જે હાલમાં ધાર્મિક કેળવણીને (૩) વધારે પ્રમાણમાં વિદ્યાર્થીઓ અભ્યાસ કરવા આવે તે વિષયોમાં જ રસ લે છે તેની પ્રગતિ સુંદર ગણાય. આખા માટેની વ્યવસ્થા. હિંદુસ્થાનમાં સ્થળે સ્થળે બાળકોની ધાર્મિક અભ્યાસની પરીક્ષા (૪), પાઠશાળાઓને મદદ આપવી તથા જરૂરતની જગ્યાઓએ લેવાની વ્યવસ્થા તેમજ સારી રીતે પાસ થનાર વિદ્યાર્થીઓને તેની સ્થાપના. . ઈનામની યોજના વૃદ્ધિ પામતી જાય છે. નવા પરીક્ષા લેવાના (૫) એક આદર્શ પાઠશાળા મુંબઈમાં નભાવવી તે. મથકમાં લગભગ ૨૫% નો વધારો તેમજ પરીક્ષામાં બેસનાર (6) સામાજિક કેળવણીની સંસ્થાએ ધણી છે. પરંતુ તેનું
સામાન્ય કેન્દ્રસ્થ સ્થાન નહિ હોવાથી એક બીજાની વિદ્યાર્થીઓમાં લગભગ ૪૦% નો વધારો થયો છે. તેમજ આ
અગવડો તથા પ્રગતિ સંબંધી વિચારોની આપલે કરવા પાઠશાળાઓ કે જેમાંની મોટા ભાગની પૂરતિ મદદના અભાવે
અને સુધારાઓ સામાન્ય દરેક સંસ્થાઓમાં અમલમાં બંધ થવાની તૈયારીમાં હતી તેમને યોગ્ય મદદ આપી ચાલુ લાવી શકાય તે માટે કેન્ફરન્સ દ્વારા તેનું મધ્યસ્થ મંડળ. રાખવામાં કેન્ફરન્સને ફાળે નાનોસુને નથી. આ વિવિધ (૭) સામાજિક કેળવણીની પ્રગતિ માટે પ્રબંધ. પ્રવૃત્તિઓ ઐક્યના વાતાવરણથી સુધરી શકે તેમ છે. પરંતુ તે આ બાબત કેળવણીની થઈ. હવે બીજે પ્રશ્ન બેકારીને
કેન્ફરન્સે હાથ લેવા જેવું છે, તે માટેની વિચારણું કેન્ફરન્સ સમયની પ્રાપ્તિ પહેલાં પણ આ કામમાં સ્થિરતાથી સુધારો ઘણીવાર કરી છે અને તે માટેની અમલમાં લાવી શકાય તેવી ચાલુ જ છે. આ ઉપરાંત ચાલુ અભ્યાસના પુસ્તકોની જરૂરી. વ્યવહારૂ યોજનાઓ પણ કેન્ફરન્સ પાસે છે. યાત અનીવાર્ય હોવાથી પુસ્તકની સંબંધમાં પણ ઠીક ઠીક ઘણી સહેલાઇથી આપણે ઉકેલવાની પહેલ કરી શકીએ.
* તે સર્વે સમાજના સભ્યોના સહકારથી આ બેકારીને પ્રશ્ન વિચારણા ચાલી રહે છે.
કે-ઓપરેટીવ લેન્ડીંગ સોસાઇટીઓ તેમજ બીજા ઘણા આ ઉપરાંત શેઠ, કાન્તીલાલની સામાજિક અભ્યાસની
નવા ક્ષેત્રો છે કે જેમાં જેને પોતાની બુદ્ધિમતાથી પિતાને
તેમજ દેશને લાભ દઈ શકેતેમજ આવા બેકારી જેવા પ્રશ્નોને જનાએ કેળવણીના વિષયમાં મક્કમ પ્રગતિ કરી છે. પણ ઉકેલ લાવી શકે.
વરણ થી સુધરી શકે તેમ છે.
તે કેક
અને તે
પ્રાણશોષક બદીઓ દૂર થાય, સ્ત્રી વર્ગ સમાન દરજજાને પામે, સાધવાની તેમની પ્રવૃત્તિ આવકારદાયક છે અને તે ખાતર નિરક્ષરતાને સર્વથા નાશ થાય વિગેરે. આજે આ બધા કાર્યો ભિન્ન ભિન્ન પક્ષોએ પિત પિતાના સિદ્ધાન્ત કે સ્વત્વને બાધ કેમ કામના આગેવાને પિતતાની કામના માણસે પુરતાં ન આવે એવી બાંધ છોડ કરવી એ પણ એટલું જ સંભાળી લે તે સમગ્ર રાષ્ટ્રકાર્યને કેટલે બધે વેગ મળે? આવા અપેક્ષિત છે. આશય સાથે સંલગ્ન બનેલી કમી પ્રવૃત્તિ આવકારદાયક બની
પણ આવી એકતાના અભાવે કોન્ફરન્સ ચાલતી નથી શકે છે. આજે સુતેલી અને ફરીને જાગ્રતિ શોધતી કેમી પરિષદ
અથવા તે આવી એકતા થયા પછી કેન્ફરન્સનું કામ આગળ આ નવું દૃષ્ટિબિંદુ ગ્રહણ કરે અને પિતાની સર્વ પ્રવૃત્તિને
ધપાવવામાં જરા પણ મુશ્કેલી નહિ આવે આ બન્ને માન્યરાષ્ટ્રીય ભાવનાથી રંગી દે અને એ ધરણે જ પિતાને કાર્યક્રમ ધડે એમ આપણે ઈચ્છીએ.
તાઓ ભૂલ ભરેલી અને ગેરરસ્ત દરવનારી છે. આજનો આ સ્થાયી સમિતિના કેટલાક આગેવાનો છે. મૂ. વિભાગમાં
કાળ અને વિચારસંઘર્ષણ એવા પ્રકારના છે કે ભિન્ન ભિન્ન પડેલા પક્ષને એકત્ર બનાવવાની અને એ રીતે મૃતપાય
આદર્શો ઉપર ઉભા થયેલા વિચારપક્ષો એકત્ર થાય તે પણ કેન્ફરન્સને સજીવ અને પ્રાણવાન બનાવવાની હીલચાલ કરી
ક્યાં સુધી એક સરખા જોડાયેલા રહેશે એ શંકાસ્પદ રહ્યા છે. ઉભા થયેલા પક્ષે સંધાય અને પરસ્પર એકતા ઉભી રહેવાનું જ.. રાષ્ટ્રીય મહાસભાને આજ સુધીને ઈતિહાસ આ થાય એ કેણુ ન ઈચ્છે ? પણ આજના ઉગ્ર મતભેદન પ્રાબલ્ય બાબતની સાક્ષી પુરે તેમ છે. એકતા થાય તે ઈષ્ટ અને વિચારતાં આવા પક્ષો વચ્ચે સ્થાયી એકતા શકય કે સંભવિત
આવકારદાયક છે; ન થાય અથવા તે ઉભી કરેલી એકતા નથી લાગતી. એમાં પણ જે પક્ષને જ્યાં ત્યાં ધમ વિરૂદ્ધ'ની તુટી પડે તો પણ કોન્ફરન્સનું કામ ચાલવું જ જોઈએ અને ગંધ આવ્યા કરતી હોય અને એવી ગંધ આવતાં ભડકવા અને જરૂર ચાલે-જે કેન્ફરન્સના કાર્યની પાછળ આખે આમાં ભાગવાની ટેવ પડી હોય તે પક્ષને આજના પ્રાગતિક કાળમાં રેડીને અને સમયને પુષ્કળ ભેગ આપીને સ્થળે સ્થળે બહુમતી મુજબ નિણુ કરતી અને કાર્ય ચલાવતી પરિષદમાં ફરનારે પ્રતિષ્ટાપાત્ર કાર્યકર્તાઓ કેન્ફરન્સને મળે તે. કેટલું સ્થાન હોઈ શકે એ શંકાસ્પદ છે. આમ છતાં પણ ખામી છે ખુબ બેગ આપીને કાર્ય કરનારાઓની. આગામી આવી આખી કેમના પ્રતિનિધિત્વને દાવો કરતી સંસ્થાના સ્થાયી સમિતિની બેઠક જે કોન્ફરન્સને ચિરંજીતીની બનાવવા આગેવાનો ધર્મ છે કે આખી કેમને બને તેટલા એકતાના માંગતી હોય તે તેણે આવા કાર્યકર્તાઓ શી રીતે ઉભા સૂ વડે સંગઠિત કરવી અને તે દ્રષ્ટિએ શક્ય તેટલી એકતા કરવા એ જ એક વિચાર કરવો ઘટે છે.