________________
જેન યુગ.
તા ૧૬-૧-૧૯૩૯.
I
g
=
nic
સર એ
હોય એ અતર
= = ===vE સમય ફાજળ પાડી મુખ્ય સ્થળોમાં ઘૂમી વળ્યા હોત તો
ગેરસમજ થતી અટકી પડી હોત. અરે છાપામાં સ્પષ્ટ જેન યુગ.
કરણ કરતાં રહ્યા હોત તો પણ વાત મર્યાદા બહાર ન જાત. I તાઃ ૧૬--૩૦.
પણ ગમે તે કારણે મૌન રહેવામાં એમણે ડહાપણુ માન્યુ.
સોમવાર. II. ર૦૦ =૦૦ -
-ઉં.
આમ યંગમેન અને યુવકોના માર્ગ મોકળા બન્યા.
સારી રીતે કહીયે તો ઉભયમાંથી એકની પણ અંગત પરિસ્થિતિનું સાચું માપ.
પ્રવૃત્તિ જેડે કોન્ફરન્સને સીધે કે નજીકનો સબંધ ન ગયા અગ્રલેખપર ટીકા ટીપણ થયા છે. રા, કમલેશ હોતે છતાં યુવકેમાંના કેટલાક કેન્ફરન્સની કમિટિમાં ચર્ચા અને અવલોકન' માં કહે છે કે જેનયુગના તંત્રી સભ્ય તેમજ અધિકાર પદે હોવાથી તેમનું કાર્ય કન્ફઅવળા રસ્તે! “ગપગોળા” ના ગડબડદાસ લખે છે કે રન્સની કાર્યવાહીના નામે ભેળવી દેવાયું. એવી સીફતથી જેનયુગ આડ યા ઢાળ ધરે છે અથવા તે તલવાર બતાવે એનો પ્રચાર આરંભાયે કે સમાજને એક વિશાળ છે! ત્રીજામાં વળી કઈ ત્રીજીજ બાબત છે. જેન સમાજના સમુદાય કે જેને શાસન રસિક બંધુઓ જોડે સબંધ પત્રોમાં એ દ્વારા ખેરાક મળે છે અને “મુંડે મુંડે સરખો પણ ન હતું તે પણ ભુલાવામાં પડે અને ગ્ય જુદી મતિ' એ ન્યાયે એ પર ભિન્ન ભિન્ન ચણતર થયા ખુલાસાના અભાવે બ્રમણ સેવવા લાગ્યો. વર્ષોથી સાથે છે. એ સામે વાંધો લેવાપણુ શું હાય! એ વાંચ્યા પછી આપનારા ઘણા સભ્યો આ પરિસ્થિતિ નહોતા ઈચ્છતા પણ ભાવનગર અધિવેશન સબંધમાં અમારું મંતવ્ય ફેર- છતાં બંધારણના નામે વ્યકિત સ્વાતંયના નામે, આ વવાનુ કંઈ સબળ કારણ મળતું નથી. ત્યાંના કાર્યકરોને સામે શું કરવું તે ન સમજાયાથી ઘેર બેસવા લાગ્યા. જે રિથતિમાં મુકાવું પડયું એ જરૂર શોચનીય છે છતાં હૃદયંમાં કોન્ફરન્સ પ્રત્યે ધગશ છતાં પરાંમુખ બન્યા. અધિવેશન ભરવાની હાર્દિક ઇચ્છા સામે આંગળી ચીંધવા ચળતી ચાલવાને નામે કોન્ફરન્સની પ્રતિભા જોખમાવા પણ નથી જણાતુ. આંગણે આવેળ અવસર કંકના ચાલે લાગી. પિતાને આંગણે અધિવેશન મેળવવાને મેહ પસાર થાય એ જોવાની આકાંક્ષા સૌને રહે છે. કાળી ટીલી ક્ષીણ થતે ચાલ્યા. શ્રી. કેશરીયાજીને પ્રશ્ન ઉઠળે ન વહારી પિતાના ઘરમાં કલેશ ના બી રેપવાનુ કાણુ પસંદ હોત તે મુંબઈ અધિવેશન સફળ ન થાત એ વેળા કરે? અને તેમાં પણ ભાવનગરી બંધુઓ પાસેથી એ વિખરાયેલા બળોને સંયોજિત કરવાના પ્રયાસ થયેલા અપેક્ષા ન ભૂતો ન ભવિષ્યતિ જેવી અસંભવિત એટલે પણ સફળતા ન મળી. એના કારણેમાં ઉંડા ઉતરવાની એકવાર ફરીથી પરિસ્થિતિનું સાચું માપ કહાડવાની હાલ જરૂર નથી. છતાં બેઠક સફળ નિવડી પણ એટાણે અગત્ય ઉપર ભાર મૂકીએ છીએ. સાથે એટલું પણ જણાને આવેશમાં આવી જઈ યુવકે ના એક વર્ગ જે ભાગ વીયે કે વર્તમાન ગુંચ એ કઈ આકસ્મિક કે મામુલી ભજવ્યા ત્યારથી જ સમજુને અનુભવી હદય પામી ગયા નથી જ. તેમ એ કંઈ શાસન રસિક ભાઈઓનો એક વર્ગ કે કેન્ફરન્સ મે ગુમાવતી જાય છે. એ સમયે જે બે જુદા પડવાથી પડી છે એમ પણ નથી જ. એના કારણો સવાલ માટે ગયા અંકમાં ખાસ ઉલ્લેખ કરેલો છે તે વડોદરાના દીક્ષા કાયદા સંબંધેના રીપોર્ટ પરથી જમ્યા. પાસ કરાવવાની યુવકની હઠથી કેણુ અજાણ્યું છે? કોન્ફરન્સને ચુસ્તપણે વળગી રહેલ વૃદ્ધ અને યુવાન આમ છતાં કેટલાક જુના આગેવાનોના સહકારથી થોડા વર્ગ વચ્ચેનું અતં૨ વધતું ચાલ્યું. પ્રથમ વર્ગની તેડ સમય કાર્ય ચાલ્યુ પણ દિલના ભંગાણ પડયા એથી જેડથી કામ કરવાની રીત બદલાણું. વધુમતીના જોરે ઝટ સાચી જમાવટ ને થઈ. મુંબઈ બહારના ભાગોમાં રસ ઉકળ આણવાની પ્રથા શરૂ થઈ. યુવાન વર્ગની ભાષણ ક્ષીણ થઈ ગયા. એમાં તાજગી આણવાના ઉપાય પણ ન કળા અને જુસ્સાદાર વાણી સામે વૃદ્ધોની વાતને અનુ- લેવાયા. આવી ડગુમગુ સ્થિતિમાં પણ શ્રી. કેશરીયાજીના ભવ નકામાં નીવડ્યા. ધીમે ધીમે એ વર્ગની ગેરહાજરી ડેપ્યુટેશને-બેઠેલા કમીશને જનતાની નજર સંસ્થાપ્રતિ વધી પડી; એટલે સહજ યુવક સભ્ય બહુમતીમાં આવ્યા દોરી રાખી. પણ એ પછીની સ્થિતિ અને એને લગતા સંસ્થાનું કાર્યક્ષેત્ર પૂર્વે જે મુખ્યતયા ધાર્મિક બાબતમાં ખરચના પ્રશ્રને જગાડેલી ચર્ચાએ બહારની વાતમાં તે અગ્રપદ ભગવતું તે હવે સામાજીક ક્ષેત્રમાં વધુ ઢળતુ સાવ નિરાશા જેવું છતાં સાથે કામ કરનારા સભ્યોમાં ગયુ. કેટલાકેને લાગવા માંડયું કે કેન્ફરન્સને કબજે અસંતોષ પ્રગટાવ્યું. જેન ચર્ચા તે ડોળાણ કરી રહી યુવકેના હાથમાં જઈ પડયે છે એટલે એક ચર્ચાકારે હતી એમાં એની સહિયર સાંજ ચર્ચા મળી. ઉભયના યુવકની પરિષદ પ્રવૃત્તિ સાથે કોન્ફરન્સ પ્રવૃત્તિને ભેળી સહકારે સંસ્થા પ્રત્યેના સન્માન અને સભ્યોના પ્રેમને દઈ કેટલીયે વાર ખીચડમપાક સમાજને પીરસવા માંડશે. સાવ સુકાવી નાંખ્યા! કાર્ય દિશાની ગુંગળામણ વધી પડી બીજી બાજુ જુજોરથી રીસાયેલા બંધુઓ એ પિતાને કિ કર્તવ્ય મૂઢતા વ્યાપી રહી! મામુલી કે સીરસ્તા રોષ ઠાલવવા સારૂ કોન્ફરન્સની ખાસ કઈ દૂષિત નીતિ કામ સિવાય કોઈ કાર્યક્રમજ ન રહ્યો! બંધારણના હાથ ન આવતાં યુવકોની અંગત કાર્યવાહીમાંથી કેટલીક ઘોચપરોણથી અખીલ હિંદ સમિતિ મેળવાણી; વાતાવાંધા ભૂરી વાતે ઉચકી લઈ કોન્ફરન્સના નામે વગોવણી વરણનું તેલન તે સ્પષ્ટ રૂપમાં થયું છતાં એ શાથી આરંભી દીધી. વળી નવું તંત્ર ઉભું કરેલું એટલે ઉમંગ જગ્યુએના ખરા કારણની સમાલોચના ન થઈ. મંત્રીઓ તે હજ એમાં પૈસાની હાય મળી એટલે એને પ્રચાર તરિકે શ્રી. મેતીચંદભાઈ અને શ્રી. કાંતીભાઈ આવ્યા વધી પડયા. આ સમયે જે કોન્ફરન્સના આગેવાને થડો એ આનંદને ઉત્સાહને વિષય બન્યા. સંગઠન કરવાના