________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિજયા લેલે
જુદા જુદા કવિઓના અને જદી જુદી કૃતિઓના વારંવાર આવતા ઉલલેખ પરથી કવિને આ શાસ્ત્રને ઊંડા અભ્યાસ હશે. એમણે અનેક ગ્રંથનું અવલોકન કર્યું હશે એમ ચોકકસપણે કહી શકાય છે ગ્રંથમાં ઠેકઠેકાણે એમની બહુશ્રુતતાનાં દર્શન થાય છે.
પોથીની માહિતી વડોદરા સ્થિત પ્રાચ્યવિદ્યામંદિરમાં ચારને નોંધણી ક્રમાંક ૧૧૫૬૦ છે. એમાં ૮૩ Folios છે. અને ગ્રંથસંખ્યા ૧૬ ૦૦ છે. દેશી કાગળ ઉપર લખાયેલી આ પિથીની પહેળાઈ ૨૯.૩ સેમી. અને લંબાઈ ૧૭ સે.મી. છે. દરેક પાન ઉપર તેરથી ચૌદ લીટીઓ છે. અને એમાં લગભગ ૩૦ થી ૩૨ અક્ષરે છે. કાળી શાહીથી લખાયેલી આ પોથીની બાજને હાંસિયે ૩ સે.મી. અને ઉપર નીચેના હાંસિયા ૨ સે. મી. છે. ધણું પાનાં ઉપર કાળી શાહીથી હાંસિયા દોરવામાં આવ્યા છે. જ્યારે કયાંક દેરાયા નથી. અક્ષરો સુવાય તે કહી ન શકાય પરંતુ વાચી શકાય એવા છે. કોઈક સ્થળે હરતાળ વાપરીને લખાણ સુધારવામાં આવ્યું છે તે ક્યારેક હાંસિયામાં પણ સુધારાઓ અથવા તે રહી ગયેલો ભાગ લખવામાં આવે છે. લેખન અતિશય અશુદ્ધ છે. ને બદલેસ [ 134] ન for નિ[ 360] અને અન્ય ઘણું અશુદ્ધિએ જોવા મળે છે એ લહિયાની નિકાળજી બતાવે છે.
પિથી સંપૂર્ણ છે. પહેલું અને છેલ્લું પાનું થે ફાટેલું છે પણ તેથી વિષયવસ્તુ (Content)માં કોઈ ફેર પડતું નથી. પિથીની પુપિકામાં આપણને ઘણી માહિતી મળે છે. પોથાને રચનાકાળ વિ. સં. ૧૮૬૭ છે અને લેખન કાળ ૧૮૯૨ વિ. સં. છે, તેથી આ પિથી ૨૫ વર્ષ બાદ લખાઈ છે એ સ્પષ્ટ છે. લહિયાનું નામ પં. માનકદાસ છે. અને “લિોરા” નગરમાં લખાઈ છે. આ કયા નગરનું નામ છે તે જાણી શકાયું નથી,
આ પેથીની બીજા પ્રતને ઉલેખ New Cat. catalogorumમાં મળે છે એ પ્રત કાંચીના પ્રતિવાદી ભયંકર મઠમાં છે. એમાં ઉમેરાએલી શુદ્ધિઓ ઉપરથી આ મત કાંચીની પ્રત ઉપરથી લખાઈ હોય એવું લાગે છે. ( વડોદરાની પ્રત દાતિયા” મધ્યપ્રદેશમાંથી ભેટ તરીકે મળી છે. ) આ ઉપરાંત આ પિથીની કોઈ પણ નકલ ઉપલબ્ધ હેવાને નિર્દેશ મળતું નથી.
વિજયા લેલે
For Private and Personal Use Only
