Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આમ જામનગર રાજ્ય પ્રજા પરિષદના પ્રથમ અધિવેશનની તડામાર તૈયારીઓ જામનગર અને મુંબઈમાં શરૂ થઈ. જામનગર રાજ્ય એને તેડવાના શક પ્રયાસ પણું શરૂ કર્યા, પરંતુ એમાં એને કેઇ ખાસ સફળતા પ્રાપ્ત થઈ નહિ, કારણ કે અધિવેશનનું સ્થળ જામનગર બહાર મુંબઈમાં હતું. ૬ ઑગસ્ટ, ૧૯૧ ના રોજ મુંબઈ મુકામે જામનગર પ્રજાપરિષદનું પ્રથમ અધિવેશન થયું. પરિષદના પ્રમુખશ્રી જમનાલાજ મહેતા હતા, જ્યારે સ્વાગત-પ્રમુખ શ્રી વિઠ્ઠલદાસ દાદર ડેવિંદજી હતા. પ્રમુખ અને સ્વાગત-પ્રમુખે પિતાના વકતવયમાં જામનગર રાજ્યના શાસક જામ રણજિતસિંહની જુમી અને અત્યાચારી નીતિને વખોડી કાઢી હતી. સ્વાગત–પ્રમુખશ્રી વિઠ્ઠલદાસ દામોદર ગોવિંદજીએ પિતાના પ્રવચનમાં કહ્યું કે “જામસાહેબ રણજિતસિંહજીએ ગાદી પર આવી, પ્રજાને રાજ્યતંત્રની કેળવણી આપી જવાબદાર રાજ્યતંત્ર આપવાને બદલે પ્રજાને તદ્દન દબાવી દીધી છે. પચીસ વર્ષ એમને ગાદી પર આવ્યું વીતી ગયાં છે છતાં પ્રજામતને કચડી નાખવા સામ દામ દંડ અને ભેદ એ સને ઉગ એમણે કર્યો છે.”૮
પ્રજાપરિષદના પ્રમુખશ્રી જમનાલાલ મહેતાએ પણ પિતાના પ્રવચનમાં જણાવ્યું કે “જ્યાં રાજા લખલૂટ ખર્ચ કરે છે, જ્યાં કરના બેજા અ ા છે, જ્યાં જિંદગીની જરૂરિયાતના ઈજારા અપાય છે, જયાં પ્રજાની સ્વતંત્રતાનું સતત દમન કરવામાં આવે છે, જ્યાં રાજાના અંગત ફાયદાને કાયદે ગણવામાં આવે છે ત્યાં લોકેની ઈચ્છા પ્રમાણે રાજ્યતંત્ર ચાલે એ સ્વનું છે. બેજવાબદારી એ જામસાહેબને મુદ્રાલેખ છે. જોહુકમી એ જામસાહેબનું બીજું નામ છે. વિલાયતમાં મેળવેલ ઉચ્ચ શિક્ષણ અને જિંદગીભરતી - યુરોપની મુસાફરીઓથી જામસાહેબના માનસમાં યત્કિંચિત્ ફેરફાર થશે એવી આશા રાખવી એ કેવળ કાલક્ષેપ કરવા જેવું છે.”૯
આ અધિવેશનમાં કુલે ૧૪ ઠરાવ પસાર કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાં સર્વ પ્રથમ અગત્યને ઠરાવ જવાબદાર રાજ યત્રને લગતું હતું. આ અંગે જણાવવામાં આવ્યું હતું કે “નવાનગર સંસ્થાનની પ્રજા માટે સંપૂર્ણ જવાબદાર રાજ્યતંત્ર અને સેક્સનાત્મક રાજતંત્ર મેળવવું એ આ પરિષદનું મુખ્ય ધ્યેય છે.”
આ ઉપરાંત જામસાહેબ એક લાખનું સાલિયાણું સ્વીકારે, ઈજારા-પદ્ધતિ કાઢી નાખે, તતકાળ રાજ્યમાં ધારાસભા સ્થાપે, વિલાયતની ખર્ચાળ સફરો બંધ કરે અને પ્રજાના ફન્ડને જાહેરમાં હિસાબ આપે વગેરે પ્રજાકીય ઠરાવ પણ આ પરિષદમાં પસાર કરવામાં આવ્યા હતા. અધિવેશન પછી જામનગરના આગેવાનોએ ઠરાના અમલીકરણ માટે સક્રિય પ્રયાસે પણ હાથ ધર્યા હતા.
આમ જામસાહેબના જમા-અત્યાચાર સહન કરતી જામનગરની પ્રજામાં ચેતના પ્રગટી. આ ચેતનાને જીવંત રાખવામાં જામનગર રાજ્ય પ્રજાપરિષદના આગેવાને સતત જાગ્રત રહ્યા હતા, જામનગર રાજય પ્રજા પરિષદના પ્રથમ અધવેશત પછી અસ્તિત્વમાં આવેલ રાષ્ટ્રવ્યાપી મીઠ-સત્યાગ્રહ૧૯૩૦-૩૨)માં જામનગરની પ્રજા તેમ આગેવાનોએ પોતાને ફાળે નોંધાવ્યો હતો. ૧૫ મીઠા-સત્યાગ્રહ પછી સૌરાષ્ટ્રના દેશી રાજ્યમાં જવાબદાર રાજ્યતંત્ર માટેની લડત શરૂ થઈ હતી. આ સમયે જામનગરમાં પણ પ્રજા જામત બની હતી, આથી જવાબદાર રાજ્યતંત્રની લડત પિતાના રાજયમાં ચલાવવા જેટલી નૈતિક હિંમત જામનગરની પ્રજાએ કેળવી હતી. જામનગરના આગેવાનોએ આ સમયે જામનગરમાં જ જામનગર પ્રજા પરિષદનું અધિવેશન ભરીને જવાબદાર રાજ્યતંત્રની માગણી જામસાહેબ દિગ્વિજયસિંહજી પાસે કરવાનું નક્કી કર્યું. જામનગરના કાર્ય કરે અને આગેવાનોએ પ્રજાપરિષદના પ્રચારનું કાર્ય ઉપાડી લીધું. પ્રજન: આ જુવાળને દાબી દેવા જામસાહેબે અત્યાચારનું હથિયાર માર્ચ ૧૯૯૧
પથિક
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 535366 |
| Book Title | Pathik 1991 Vol 31 Ank 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | K K Shastri and Other |
| Publisher | Mansingji Barad Smarak Trust |
| Publication Year | 1991 |
| Total Pages | 32 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Pathik, & India |
| File Size | 3 MB |