Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દેસાઈએ બંગભંગના સંદર્ભે વ્યાખ્યાને આપેલાં. આ ચળવળ દરમ્યાન સ્વદેશી સ્વરાજયની અને રાષ્ટ્રવાદી પ્રવૃત્તિઓ સમગ્ર શહેરમાં વેગવંતી બની હતી. ખાડિયામાં વેદસનાતન ધર્મ સભા' નામે સંસ્થા ચાલતી હતી. રાષ્ટ્રિય જાગૃતિ લાવવામાં આ સંસ્થાએ ઘણી પ્રવૃત્તિઓ હાથ ધરી હતી. જીવણલાલ બૅરિસ્ટર, અંબાલાલ સાકરલાલ દેસાઈ, ડે. હરિપ્રસાદ દેસાઈ વગેરે આ સંસ્થાના સંનિષ્ઠ કાર્યકરો હતા. આ સંસ્થાના યુવક કાર્યકરોએ સ્વદેશી ચિત્રમંડળ'ની સ્થાપના કરી અમદાવાદ શહેરમાં સ્વદેશી ચળવળની નવી હવા ઊભી કરી હતી. પાછળથી આ સંસ્થામાં અમદાવાદ શહેરના ઘણા યુવકો જોડાયા હતા. આ સંસ્થાની આર્થિક મદદ માટે પૈસાફન્ડની પેટીઓ પાળા બને રેલગાડી છે અને મેળાઓમાં ફરતી અને એ દ્વારા પ્રાપ્ત થયેલી રકમમાંથી ત્રિશાળા અને પુસ્તકાલયે ચાલતાં.૮
૧૧ મી ગરેટ, ૧૯૦૬ ના રોજ અમદાવાદ ખાતે રીચી રોડ પર આવેલા દોલાબરાવ ઢેલા નામના મકાનમાં ૫૦ વિદ્યાથીઓની એક સભા ભરાઈ હતી, જેમાં ૧૫ જેટલા બંગાળી યુવકે પણ હાજર રહ્યા હતા. સરકારી નોંધમાં જણાવ્યા પ્રમાણે આ લેકે સ્વદેશી ચળવળની જન્મજયંતી ઊજવવા એકઠા થયા હતા. આ સભામાં પહેલી જ વાર ગુજરાતીમાં ‘વંદેમાતરમ' તૈયાર કરી ગવાયું હતું. જીવણલાલ વ્રજલાલ દેસાઈ એ પણ આ સભામાં હાજર રહી બંગાળી ગુજરાતી યુવકોએ સ્વદેશીન સંદર્ભે બતાવેલા જુસ્સાને બિરદાવતાં જણાવેલું કે આ પ્રવૃત્તિના સંદર્ભે મારી જયાં અને જ્યારે જરૂર પડે ત્યારે હું હાજર રહીશ. અમદાવાદની કાપડ મિલોના બે વીવિંગ માસ્તરે ચુનીલાલ નારાયણદાસ અને કેશવલાલ મહાસુખરામ, જે બનારસની છેલી કૅન્ચેસમાં પણ હાજર રહેલા, એમણે જાહેર કરેલું કે બંગાળી યુવકે અને દેશના અન્ય રાજપના યુવાને કોઈ પણ જાતના મહેનતાણા વગર વણાટવિદ્યા શીખવવા પોતે તૈયાર છે. આ ચળવળ દરમ્યાન બંગાળથી અમદાવાદ આવેલું ઘણું બંગાળી યુવકેને એમણે વણવદ્યા ભારે ઉત્સાહથી શીખવી હતી.
આ ચળવળ દરમ્યાન અમદાવાદમાં ચાલતી સ્વદેશીની ચળવળ અન્ય નગર માટે પ્રેરણારૂપ બની રહી હતી. સ્વદેશી સભાઓનું પ્રમુખપદ અંબાલાલ સાકરલાલ દેસાઈ અને જીવણલાલ બૅરિસ્ટર લેતા, જયારે કપાશ' કર અને ડે. હરિપ્રસાદ દેસાઈ ચળવળ માટે રોજબરોજને કાર્યક્રમ ઘડવાની અને વ્યવસ્થા કરવાની પ્રવૃત્તિઓ કરતા, કલકત્તાની બંગાળ કેમિકલની દેશી દવાઓ અને બીજી સ્વદેશી વસ્તુઓના વેચાણની વ્યવસ્થા કરવા માટે સ્વદેશી ભંડાર પણ ખોલવામાં આવ્યું હતું. આ સ્વદેશી ભંડાર સ્વરાજ્ય અને સ્વદેશી ચળવળની પ્રવૃત્તિઓનું ધાબ બની રહેતો. એમાંથી ખરીદી કરવા માટે લેકની ભારે ભીડ પણ જામતી હતી. આ ચળવળમાં વિદ્યાર્થી વર્ગ પણ સારો એવો ઉત્સાહ બતાવ્યું હતું. ગુજરાત કેલેજના પ્રિન્સિપાલ હએ આ લડત દરમ્યાન વિદ્યાથીઓ પર સિતમ ગુજારેલા. વિઘાથીઓના આ અન્યાય સામે એ સમયે કઈ મવાળ નેતાએ શબ્દ પણ ઉચ્ચારે નહિ. ગુજરાત કોલેજના વિદ્યાર્થીઓએ સતત બે અઠવાડ્યિાં સુધી અન્યાયી પ્રિન્સિપાલ સામે હડતાલ પાડેલી. મા બનાવના પડઘા અને પ્રત્યાઘાતે બંગભંગની ચળવળ દરમ્યાન ગુજરાત બહાર પડ્યો
તા.૧૨ એ જ રીતે આ લડત દરમ્યાન ૧૯૦૮ માં લોકમાન્ય ટિળકની ધરપકડ કરવામાં આવી અને શરૂમાં એમને સાબરમતી જેલમાં રાખવામાં આવ્યા ત્યારે એમની ધરપકડ અને સન સામે દેશભરમાં ઊહાપોહ જાગેલે અમદાવાદમાં પણ એ દિવસે હડતાલ પડી અને ગુજરાત કૈલેજના છાત્રાલયના હિનાથીએ એની સામે પિતાને વિરોધ પ્રગટ કરવા ઉઘાડે માથે સરઘસ કાઢી સાબરમતી નદીમાં માર્ચ/૧૯૯૧
પથિા
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 535366 |
| Book Title | Pathik 1991 Vol 31 Ank 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | K K Shastri and Other |
| Publisher | Mansingji Barad Smarak Trust |
| Publication Year | 1991 |
| Total Pages | 32 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Pathik, & India |
| File Size | 3 MB |