Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પણ હાસ્યપ્રેરક છે. “અકબરનામામાં નદીમાં ડૂબતા એક સેનાપતિનું ચિત્ર છે. આ ચિત્રની જમણી બાજુના ખૂણામાં વણજારનું આલેખન છે, જેમાં બે ઊંટની પીઠ પર મોટું પાટિયું મૂકેલું છે અને એની ઉપર એક વાનરને બેઠેલે દર્શાવ્યું છે. ટોને હંકારી જ વાનરનું આ આલેખન દર્શકો મિત કરાવી જાય છે. બહલી શૈલીના એક ચિત્રમાં માખણચોર કૃષ્ણનું આલેખન છે. બલરામના ખભે ચડીને કૃષ્ણ ઊંચે લટકાવેલા શીકામાંથી માખણ ચરી રહ્યા છે. બલરામની બાજુમાં એમને એક સાથીદાર શમે છે અને એની નજીક એક વાંદરું બેઠેલું દર્શાવ્યું, જે વાંદરું જમણે હાથ ઊંચે કરીને રોટલી ધારણ કરી રહ્યું છે, જાણે કે વાંદરું પણ આ ચેરીમાંથી પિતાને ભાગ માંગી રહ્યું છે ! - વામન અને દિલ પુરુષોનાં અલેખને પણ હાસ્ય નિપજાવે છે. આ પ્રકારનાં શિપે ભારપત્રક ભારવાહક કે કીચક તરીકે ઓળખાય છે. સામાન્ય રીતે મંદિરના સ્તંભેની ચિરાવટી ઉપર એ જોવા મળે છે. વામન કદ, મોટું પેટ, ફાટી ગયેલી આંખે, પહેલું થઈ ગયેલું મેં હાસ્યપ્રેરક છે, જા કે મંદિરની છતને ભાર વહન કરતાં એમની આ દશા થઈ છે! સચીન તેરણારના ભે
ઉપર પણ આ પ્રકારનાં શિલ્પ જોવા મળે છે. પશ્ચિમી ચાલુક્ય શૈલીમાં ઘડાયેલ પદ્મનિધિ અને " સંખનિધિને વામન અને તું દિલ દર્શાવ્યા છે.૮
' અજિંકાની ચિત્રકલામાં પણ વામન અને તું દિલ પુરુષોનાં હાસ્યપ્રેરક આલેખન છે. ગુફા નં. ૧૦ ના વરંડાની છત પર બે મિત્રો દર્શાવ્યા છે, જે ઠીંગણા અને મોટા પેટવાળા છે. આ જ છત પર મઘપાન કરતા બે મિત્રોનું આલેખન છે.• મઘના નશામાં ચકચૂર આ બંને મિત્રોનું આલેખન હાસ્યપ્રેરક છે. એક ચિત્રમાં વામન અને વંદિલ બે પુરુષો દર્શાવ્યા છે, જેમાંના એકના ગળામાં દોરડું બાંધેલું છે અને બીજો એ દેરડું ખેંચી રહ્યો છે. સરકસમાં જેકર્સ હસાવતા હેય એ પ્રકારનું આ આલેખન છે.
પ્રસ્તુત ઉદાહરણે જોતાં જણાય છે કે ભારતીય કલામાં માત્ર ગંભીર આધ્યાત્મિક કે કરુણ પ્રસંગે જ આલેખ્યા નથી, હાસ્યપ્રેરક આલેખનને પણ સ્થાન આપ્યું છે.
પાદટીપા ૧. અગ્રવાલ વાસુદેવ, “ઈન્ડિયન આર્ટ,” ચિ. ૬૪-બી ૨. એજન, ચિ. ૬૪-એ ૩. સોલા કમરિક્ષ, “ધ આર્ટ ઓફ ઈન્ડિયા, પઢ ૭૯ ૪. બાત ડગ્લાસ ઍન્ડ ગ્રે બેસિલ, ઈન્ડિયન પેઈન્ટિંગ' પૃ ૮૦ ઉપર પટ્ટ પ વિકિન્સન જે. વી. એસ, 'મુઘલ પેઈન્ટિંગ,” પદ ૩ ૬. સેન પ્રીતી, પેઈનિઝ ફોમ ધી અકબરનામા', ૫૬ ૨૪ ૭. બારેત ઍન્ડ ગ્રે, ઉપર્યુક્ત, પૃ-૧૭૦ ઉપરને ૫૬ ૮, શિવરામમૂર્તિ સી, નિરમાં કે જન આર્ટ, પટ્ટ ૨૭-૨૭૪ ૯. યઝદાની, “અજન્તા', ભાગ ૨ ૧૦. શેષ એ, “અજતા મ્યુરેસ, પદ ૪૩ ૧૧. એજન, ૫ટ્ટ ૩૯
અંક ૪, પૃ. ૮, લીટી ૪ થી- ચંદ્રગુપ્તની નીચે અનુક્રમે બિંબિસાર” અને “અશક” ઉમેરી લેવા. અંક , પૃ. ૭, લીટી ૭ હુમાયુની નીચે “અકબર' ઉમેરી દેવો. માર્ચ/૧૯૯૧
પથિક
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 535366 |
| Book Title | Pathik 1991 Vol 31 Ank 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | K K Shastri and Other |
| Publisher | Mansingji Barad Smarak Trust |
| Publication Year | 1991 |
| Total Pages | 32 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Pathik, & India |
| File Size | 3 MB |