________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છે ગુજરાતી પદ્યાત્મક દાર્શનિક કૃતિઓ. એ
(લેખકઃ–. હીરાલાલ રસિકદાસ કાપડિયા એમ. એ.) દર્શનશાસ્ત્રોનો ઉદભવ-આપણું આ દેશમાં પરાપૂર્વથી ઉત્તમ કેટિના તત્વચિંતક્રેએ સત્યના સાચા સંશોધન પાછળ પુષ્કળ પ્રયાસ કર્યો છે. એમને જે સત્યને સાક્ષાત્કાર થયો-સત્યનાં જે મહામૂલ્ય દર્શન એમને થયાં તે એમણે સંતને છાજે એવી વાણીમાં જનતા સમક્ષ રજૂ કરેલ છે. દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવને અનુલક્ષીને અપાયેલી આ દેશનાએ આગળ ઉપર વ્યવસ્થિત રીતે લિપિબદ્ધ કરાતાં એ દર્શનશાસ્ત્રો રૂપે પરિણુમી.
લોકગિરામાં આશ્રય-આ શાસ્ત્રોની ભાષા પાઈય( પ્રાકૃત ) કે સંસ્કૃત હતી, તે જ્યારે સામાન્ય લેકે સહેલાઈથી સમજી શકે એવી પરિસ્થિતિ રહી નહિ ત્યારે એને જનતાની ભાષામાં ઉતારવાને અને એ દ્વારા તત્વજ્ઞાનનાં વિવિધ મનનીય ક્ષેત્રથી જનતાને
ત્યાં તાજા આવેલા શેરડીના રસના ઘડામાંથી પ્રભુને વહેરાવે છે. પ્રભુ પાસે કાંઈ પાત્ર હતા નહીં. માત્ર બંને હાથ ભેગા કરી મુખ આગળ ધરે છે અને શ્રેયાંસ શુદ્ધ ભાવથી શેરડીનો રસ પહેરાવે છે. ૧૦૮ ઘડા વહેરાવી પ્રભુને પારણું કરાવે છે અને સુપાત્રદાનને મહિમા ગવાય છે, દેવદુંદુભિ વાગે છે, દેવદેવીઓ ભક્તિભાવ બતાવે છે અને આજથી જ દાનની પ્રણાલિકા શરૂ થાય છે. તેમાં પણ સુપાત્ર દાનને મહિમા કે અવર્ણનીય છે તે સમજાય છે. તે જ પવિત્ર દિવસ અક્ષય તૃતીયાનો છે.
અક્ષય તૃતીયા પર્વનું વિશેષ માહા તે એ જ રીતે છે કે-દાન આપનાર દાયક કે દાતાર શ્રી શ્રેયાંસકુમારજી ઉત્તમ પાત્ર છે અને દાનધર્મના પ્રથમ દાતા છે. દાનના માહકને યોગ એ અત્યંત સુપાત્ર યોગ છે ને તે યુગના આદિ પ્રભુ છે. લેનાર અને દેનાર બંનેને વેગ અલભ્ય છે. તેની સાથે દેય વસ્તુને સુપાત્રમાં ઉપગ એ પણ કોઈ વિધિની જ ઘટના છે. આમ બધા યોગોની પ્રાપ્તિ એ અક્ષય તૃતીયાને મહિમા છે. " અક્ષય તૃતીયા એ લૈકિક પર્વ ૫ણું છે. લોકો તે વખતે કેટલાક શુભ કાર્યોની શરૂ આત કરે છે, પરંતુ જૈન દ્રષ્ટિએ આરાધનાને આ દિવસ લેનાર પર્વ તરીકે જ ગણાય છે. પુણ્યવંત આત્માઓ આજથી જ વરસી તપની શરૂઆત કરે છે અને તપસ્વીઓ ત્રણ કે ચાર દિવસના ઉપવાસ પછી શેરડીને રસ પીને પારણું કરે છે, સગાસ્નેહીઓ આ પર્વને સારી રીતે ઉજવે છે. ગરીબોને ભેજન, નિરાશ્રિતોને દાન, જ્ઞાન સાહિત્યમાં વૃદ્ધિ, સાધુ-સંતના ઉપકરણુમાં વૃદ્ધિ, ચારે તીર્થમાં ધર્મની વૃદ્ધિ થાય એમ ધનને વાપરે છે.
આપણે એ જ ઈછીએ કે અક્ષય તૃતીયા આરાધન વૃદ્ધિને પામો અને જૈન ધર્મને જયજયકાર હો.
( ૧૪૭ )
.
For Private And Personal Use Only