Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધ્યાનની મૈલિક્તા છે
(લેખક:–“સાહિત્યચંદ્ર” બાલચંદ હીરાચંડ-માલેગામ)
જીવ માત્રનું ધ્યેય દુઃખમુક્તિ છે, અનિષ્ટ સંયોગથી જીવ કંટાળેલો હોય છે. એ અનિષ્ટ માત્ર પોતાના જ સરજેલા હોય છે એ માત્ર એ ભૂલી જાય છે. માનવેતર છ દુઃખ ટાળવાને પ્રયત્ન કરે છે ખરા પણ એ તદ્દન તુચ્છ અને શુષ્ક હોય છે. માનવને અનેક પ્રકારનું જ્ઞાન હોય છે, અને તેનો ઉપયોગ કરવાનો પ્રયત્ન પણ કરે છે. અનેક યુક્તિઓ એ રચી શકે છે. અને એ રીતે ઈષ્ટ સં યોગ મેળવવા અને અનિષ્ટ સંયોગ ટાળવાને સતત પ્રયત્ન કરે છે. પણ જ્ઞાન સાથે જવાબદારી પણ વધે છે અને એ જવાબદારીને નહીં ઓળખતા એ જ્ઞાનનો ઉપયોગ કર્યો જાય છે તેને લીધે એના કરી અનેક કર્મો થયા જ કરે છે. અને જાળમાંથી છૂટા થવાને બદલે જાળના અનેક નવા ગુંચળાઓ એ નિર્માણ કરે છે. કોઇના હાથમાં શસ્ત્ર આપીએ અને તેનો ઉપયોગ કેમ કરે એનું એને જ્ઞાન ન હોય ત્યારે તે ગમે તેવા નિર્દોષને ૫ણું આ વાત કરે અગર પ્રસંગવશાત પોતાને જ આધાત કરી બેસે, એ એ પ્રકાર છે. નાનને પણ ઉપયોગ કરતા આવડવો જોઈએ. જ્ઞાનથી પ્રામાણિક માર્ગે દ્રોપાર્જન કરી શકાય તેમ કુશલતાથી ચોરી પણ કરી શકાય. ત્યારે એકલું શુષ્ક જ્ઞાન પણ નિરુપયોગી જ નહીં પણ ઘાતક ૫ણુ નિવડે છે. એટલા માટે જ જ્ઞાન સાથે વિરતિની મૌલિક્તા સમજવાની જરૂર છે. જ્ઞાન તો વિપરીત પ્રકારનું પણ થઈ જાય ત્યારે તે જ્ઞાન નહીં પણ અજ્ઞાન અથવા મિયાજ્ઞાન કહેવાય છે. ત્યારે કર્મથી નિવૃત્તિ મેળવી અષ્ટસંયોગ અને અનિષ્ટવિયાગ મેળવવા માટે મનુષ્ય કેવા પ્રયત્ન કરવા જોઇએ એને આપણે વિચાર કરવો જોઈએ.
ધોગ સાધના એ એક એમાંને સરળ અને સાચે માગ છે. યોગ શબ્દ ઉચ્ચારતાની સાથે ઘણુઓ ભડકી ઉઠે છે. યોગ એ તે કોઈ જંગલમાં વસનારા જટાજપૂટધારી બાવાનું કામ છે એવું તેઓ માની લે છે. યોગીઓ જનતાથી દૂર જ વસે છે અર્થાત યોગીઓ અને યોગ સાથે આપણે જાણે કોઈ પણ લેવાદેવા ન હોય એવી જ ભાવના ધણ રાખે છે. કેટલેક અંશે એ વાતમાં સત્ય નથી જ એમ નથી. અમુક કેટીના યોગીઓ જનતા સાથે એ સં૫ક રાખે છે. પિતાની સાધનામાં તેઓ મસ્ત રી આનંદને અનુભવ કરે છે અને વાત પણ સાચી જ છે. જેઓ જનતાની ખટપટમાં કે મતમતાંતરના ઝમડામાં પડી અભિનિવેશથી ઝગડાઓમાં ધન મૂકયે જ જાય છે, એમાં થોગથી દૂર જ રહે છે એમાં જરાએ શકા નથી. આત્મલક્ષી થઈ આત્મા સાથે જોડાવું એવી યોગની વ્યાખ્યા ઘણા કરે છે. તેમજ પિતા ઉપર આવી પડતા કર્તવય બજાવતી વખતે જે કુશલતા વાપરવી એને યોગ કહે એવી વ્યાખ્યા કેટલાએકે કરે છે. જગતમાં દરેક જાતના વ્યવહારમાં આમ કરાય કે તેમ કરાય ? કેમ કરતા દેષ કે પાપથી બચી શકાશે ? વિગેરે દ્રો આવી પડે છે
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533810 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1952 Pustak 068 Ank 03 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1952 |
| Total Pages | 35 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 14 MB |