Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધમ પ્રકાશ
[ પેજ-મહા
૧૮
ત્યારે તેમાંથી નિર્દોષ રીતે બચવા માટે જે કાર્યની કુશલતા વાપરવામાં આવે છે તેને પણ યેાગનું નામ આપવામાં આવે છે. પણ એ બધુ સાધવા માટે આપણે આત્માની સાથે સંપર્ક સાધવાની ખાસ આવશ્યકતા છે. એ શી રીતે અને એને માટે કાઇ સરળ એવા રાજમાગ છે શું ? સામાન્ય માણુસથી ચૈ।ગસાધના થઇ શકે કે કેમ એને પશુ આપણે વિચાર કરવા જોઇએ.
જૈન ધર્મ તેમજ જૈન ધર્મના અનુય઼ાનેા વાસ્તવિક રીતે યોગપ્રધાત છે. સામાન્ય વ્યવહારુ માસને પણ યાગમાના પ્રાથમિક પાડા જૈન ધર્મે આપવાનું કરમાવ્યું છે. મતલબ કે જૈન ધર્મ એ યોગપ્રધાન ધર્મો છે. સામાયક કે પ્રતિક્રમણ એ યેાગાનુષ્ઠાન જ છે ! કરેમિ ભંતે એ સામાયકની પ્રતિજ્ઞા છે તેટલા વખત માટે બધા સાન્ન વ્યાપાર છેડવા પડે છે. ધ્યાન ધરી જાપ કરવા માટે એ સમય અત્યંત અનુકૂલ ગણવામાં આવે છે. જૈતા માટે ભાગે વ્યાપારી કામ હાય છે અને દરેક વસ્તુ તરફ હિંસાની પદ્ધતિથી જોવાની તેને ટેવ પડી ગએલી હાવાને લીધે તે સામાયક કે જાપની પણ ગત્રી કરી હિસાબ જોડતા રહે છે, અને આવી ગણત્રી કરવાની ટેવને લીધે ધ્યાનને અભરાઈએ ચઢાવીને પણ ગણત્રી જ કરતા હાય છે. એવી ગણુત્રી કયાં સુધી કરાય છે તેને મનેર જત દાખલે બુદ્ધ ધર્મના અનુાનેમાં જોવામાં આવે છે. વધારે જાપમાં વધારે પુણ્ય હૈાવાની એક રીત શાધી કાઢવામાં આવી છે કે જેથી વધુમાં વધુ જાપ કરવાનું પુણ્ય જોડી શકાય. એક મોટું ચક્ર કરવામાં આવે છે, તેની આસપાસ આપણે જે જાપ કરવાના હોય તે વધુમાં વધુ સંખ્યામાં લખેલ કાગળ કે કાપડ વિટાળવામાં આવે. અને ચાક ફેરવવાના હાથાવર્ડ એ ચક્ર ફરતું રાખવામાં આવે, જેટલા ફેરા કરવામાં આવે તેટલી મોટી સંખ્યા માં જાપ થયા એમ ગણી એ સંખ્યા નોંધી લેવામાં આવે છે. એ ગણિતની દૃષ્ટિથી જાપની સંખ્યા નક્કી કરી એટલું પુણ્ય ગાંઠમાં બાંધી લીધું' એવું સમાધાન માને છે. એ બધી પદ્ધતિમાં અને ગણુના તેમજ માન્યતામાં કેવળ જ દષ્ટિ કામ કરે છે. જડ દૃષ્ટિથી કરેલ કાર્યનું પરિણામ અને ફળ શું આવે ? તેમાં તે પરિશ્રમ વ્યર્થ જઈ જડતામાં જ પરિણમે એ દેખીતી વાત છે. આત્મા સાથે સંપર્ક સાધ્યા વિના, મનની એકાગ્રતા સાધ્યા વગર કરેલી બધી ક્રિયા જડત્રજ પેદા કરે એ સ્પષ્ટ છે. આપણે સામાયક કરતા હાઇએ અગર નવકાર મંત્રને જાપ કરતા હોઇએ કે અમુક લાગસ્સના કાઉસગ્ગ કરતા હાઇએ ત્યારે આપણી દષ્ટિ કેવળ ગણુત્રી તરફ જ હાય, વેપારી દૃષ્ટિથી આપણે જમેની જ હિસાબ મેળવતા હાઇએ ત્યાં સુધી એ બધી ક્રિયા જાગૃત ક્રિયાના રૂપમાં શી રીતે પરિણમે ? ક્રાઇ એમ શંકા કરે કે-ત્યારે અમેા કાંઇ પણ ધમ'ની ક્રિયાએ કાંઇ જ નહીં કરીએ ? અમારે કહેવાના આશય એ નથી. મુખ્ય વસ્તુ એ છે કે-આપણું જે સાધ્ય થવુ જોઇએ તેની ઈચ્છા તરફ જ દુર્લક્ષ કરવામાં આવે છે. ગઇ કાલે મેં જે પ કર્યા તેમાં રહેલી વૃત્તિયા આજે એકાગ્રતા કેટલી વધી ? એકાગ્રતામાં થેડી પ્રતિ સધાઈ રહી કે કેમ ? એને વારવાર વિચાર કરવા જોઇએ. અને ત્રણા દિવસના અનુભવ પછી પણુ આપણે મનની એકાગ્રતા મેળવી નહીં હૈાય તો આપણી ક્રિયામાં મેટી ખામી છે એ જાણી કા
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533810 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1952 Pustak 068 Ank 03 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1952 |
| Total Pages | 35 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 14 MB |