Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અ ક ૩-૪ ]
પ્રભુસેવાની પ્રથમ ભૂમિકા.
પિતે કાર્યચિ થઈ કાર્ય કરવા પ્રવર્તે પુરુષાર્થ કરે અને શુદ્ધ પુષ્ટ નિમિત્ત કારણને વિધિપૂર્વક આશ્રય કરતે રહી, ઉપાદાનને ઉપાદાને કારણ પણે પ્રગટાવતે જાય તે કાર્યસિદ્ધિ થાય; નિમિત્ત અને ઉપાદાનને સહકાર-સોગથી જ કાર્ય નીપજે.
ઉપાદાન ઉપાદાન પરિણતિ નિજ વસ્તુની રે, પણ કારણ નિમિત્ત આધીન પુષ્ટ અપુષ્ટ દુવિધ તે ઉપદિ રે, ગ્રાહક વિધિ આધીન–મુનિસુવ્રતઉપાદાન આતમાં સહી રે, પુષ્ટાલંબન દેવ-જિનવર પૂજે; ઉપાદાન કારણપણે રે, પ્રગટ કરે પ્રભુ સેવ—જિન૦ શ્રી સંભવ. શ્રી દેવચંદ્રજી.
દાખલા તરીકે–ઘડ બનાવવામાં માટી છે તે ઉપાદાન છે, પણ દંડ, ચા વગેરે નિમિત્ત ન મળે તો તે એના મેળે ઉપાદાને કારણ પણે પરિમે નહિં અને માટીમાંથી ધડે કદી પણ બને નહિં. તેમ જીવન નિજ સત્તાગત ધર્મ તે ઉપાદાન છે. નિજ સત્તાએ સર્વ જીવ સિદ્ધ સમા છે, પણ તે શક્તિથી છે. ઉપાદાનની વ્યકિત માટે-પ્રગટપણા માટે અર્થાત ઉપાદાન ઉપાદાન કારણપણે પરિણમે તે માટે તે નિમિત્ત કારની અવશ્ય કરે છે. જેનામાં શુદ્ધ આત્મારૂપ ઉપાદાન પ્રગટયું છે. એવા જિન ભગવાનરૂપ પુષ્ટ નિમિત્ત કારણ વિધિપૂર્વક ન સેવે તે અનંતકાળે પણ કદી સિદ્ધિ થાય નહિં, ઉપાદાન પ્રગટે નહિં તેમજ ઉપાદાનનું લંચ કરી માત્ર નિમિત્ત સેગ્યાથી પણ કાર્યસિદ્ધિ થાય નહિં. બન્નેના સહકારથી જ સિદ્ધિ નીપજે પણ ઉપાદાનનું નામ લઈ જે એ નિમિત્ત છેડી દીએ, તેઓ સિદિ પામતા નથી ને ભ્રાંતિમાં ભલા ભમે છે. આ અચલ સિદ્ધાંત જ્ઞાની પુરુષેએ કહ્યો છે. સદગુરુની આજ્ઞા, જિનદશા એ આદિ નિમિત્ત કારણુ છે, તે સેવ્યા વિના આત્મજાગતિ આવે નહિં, આ અંગે પરમતવા શ્રી મદ્દ રાજચંદ્રના ૮ કેકીણું વચનામૃત છે કે
“સર્વ જીવ છે સિદ્ધ સમ, જે સમજે તે થાય;
સદ્દગુરુ આજ્ઞા જિનદશા, નિમિત્ત કારણમાંય. ઉપાદાનનું નામ લઇ, જે એ ત્યજે નિમિત;
પામે નહિ સિદ્ધત્વને, રહે ભ્રાંતિમાં સ્થિત. *શ્રી આત્મસિદ્ધિ આ ગાથાને અર્થે સ્પષ્ટ કરતાં શ્રીમદ્ સ્વયં વદે છે કે –“ સદ્દગુરુ આતા આદિ તે આત્મસાધનના નિમિતકાર છે, અને આત્માના જ્ઞાનદર્શનાદિ ઉપાદાન કારનું છે. એમ શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે; તેમ ઉપાદાનનું નામ લઈ જે કઈ તે નિમિત્તને તજશે તે મા.. પણને નહીં પામે, અને બ્રાંતિમાં વર્યા કરશે, કેમકે સાચા નિમિત્તના નિષેધા તે ઉપદાનની વ્યાખ્યા શાસ્ત્રમાં કહી નથી, પણ ઉપાદાન અજામત રાખવાથી તારું સાચું નિમિત્ત મળ્યા છતાં કામ નહીં થાય, માટે સાચું નિમિત મળે તે નિમિત્તને અવલંબીને ઉપાદાન સન્મુખ કરવું અને પુરુષાર્થ રહિત ન થવું; એ શાસ્ત્રકારે કરેલી તે વ્યાખ્યાને પરમાર્થ છે. "
–શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી (ચાલુ)
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533810 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1952 Pustak 068 Ank 03 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1952 |
| Total Pages | 35 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 14 MB |